Edgar Allan Poe | William Wilson

Edgar Allan Poe (1809 – 1849) là một nhà văn, nhà viết kịch, nhà phê bình, nhà thơ Mỹ nổi tiếng. Poe được coi là ông tổ của thể loại truyện trinh thám và hình sự, với những tác phẩm kinh điển như The Murders in the Rue Morgue, The Purloined Letter, The Tell-Tale Heart, The Cask of Amontillado và nhiều tác phẩm khác. Poe cũng là một nhà thơ xuất sắc, đã tạo ra những bài thơ lãng mạn và u ám như The Raven, Annabel Lee, The Bells, Ulalume và nhiều bài thơ khác. Poe cũng là một nhà phê bình sắc bén, đã đưa ra những quan điểm mới mẻ và độc đáo về văn học, nghệ thuật và triết học. Poe là một trong những nhà văn Mỹ đầu tiên được công nhận quốc tế, và đã ảnh hưởng đến nhiều nhà văn khác như Arthur Conan Doyle, Jules Verne, Charles Baudelaire, H.P. Lovecraft và nhiều nhà văn khác. Poe là một nhân vật đầy bí ẩn và hấp dẫn, với cuộc đời đầy sóng gió, tài năng và đam mê.

Đọc sách Sự sụp đổ của dòng họ Usher tại đây.

Đọc sách Tuyển tập truyện kinh dị Edgar Allan Poe tại đây.

Đọc sách Vụ án mạng đường Morgue tại đây.

Mua sách Sự sụp đổ của dòng họ Usher tại đây.

Mua sách Tuyển tập truyện kinh dị Edgar Allan Poe tại đây.

Mua sách Vụ án mạng đường Morgue tại đây.

Lúc này hãy cho phép tôi tự xưng là William Wilson.

Tôi thấy chẳng cần phải làm bẩn trang giấy trắng tinh nằm trước mặt tôi. Tên tôi đã được biết đến quá nhiều và đã trở thành một đối tượng gây kinh tởm – gây đố kỵ cho gia đình tôi. Gió đã chẳng mang nó đi cùng với sự tiêu ma danh dự của tôi tới nơi tận cùng của Trái Đất hay sao? Hỡi ơi! Ngươi là kẻ đã bị tất cả mọi người ruồng bỏ! Đối với thế gian, phải chăng ngươi đã chết hẳn rồi ư? Chết hẳn đối với những vinh dự, những hoa tươi, những hy vọng vàng son của đời? Rồi một đám mây dày và vô tận chẳng đã lơ lửng mãi, ngăn cách những hy vọng của ngươi với thiên đường sao?

Nếu có thể, ở đây và lúc này đây, tôi cũng chẳng muốn hạ bút ghi hết lại những đau khổ, không lời nào tả được và những hành động quá ghê gớm đến không thể quên được của tôi trong khoảng mấy năm trước đây. Trong những năm ấy, tôi đã sống thật tội lỗi, đắm chìm trong tất cả những gì bậy bạ, hư hỏng đến nỗi mục đích chính của tôi bây giờ chỉ là trình bày xem những năm ấy đã khởi đầu thế nào. Người ta thường sa ngã dần dần vào hành động xấu xa. Với tôi, chỉ trong giây lát, tất cả mọi thiện hảo đều tan cả, y như tôi quăng một cái áo đi vậy. Từ những hành vi đen tối nhỏ mọn, tôi bước thẳng vào vòng tội lỗi đen tối nhất chưa từng bao giờ thấy.

Bạn hãy nghe tôi trình bày nguyên nhân độc nhất đã tạo thành chuyện đó. Thần chết đã đến gần, và ý nghĩ ấy làm tâm hồn tôi dịu lại. Khi sắp từ giã bóng tối của thế giới này, tôi ước mong các bạn tôi hiểu tôi. Tôi mong họ sẽ tin rằng, đến một phạm vi nào đó, tôi đã nắm gọn trong tay những mãnh lực ngoài sự kiểm soát của loài người. Tôi mong họ cố tìm hộ tôi trong câu chuyện tôi sắp kể đây một sự kiện nhỏ nhặt nào đó chứng tỏ rằng tôi chỉ có thể hành động như tôi đã làm. Tôi mong họ đồng ý rằng những chuyện gì xảy tới cho tôi đã chẳng bao giờ xảy tới cho những người khác. Phải chăng chưa hề có ai đau khổ như tôi? Tôi đã chẳng sống liên miên trong một giấc mộng ư? Và giờ đây tôi chẳng sắp lìa đời vì một giấc mộng kinh hoàng và bí mật, một giấc mộng khủng khiếp hơn hết như chưa ai từng mơ thấy trên trần gian sao?

Tôi thuộc một gia đình nổi tiếng là có những người giàu óc tưởng tượng và sống động. Ngay từ lúc nhỏ tôi đã bộc lộ rất rõ ràng là tôi cũng mang đặc tính của gia đình tôi. Khi tôi lớn lên, tính tình ấy càng trở nên mãnh liệt hơn trong con người tôi, và vì nhiều nguyên do, nó đã trở thành đầu đề câu chuyện giữa các bạn tôi, và nó đã làm tôi khổ sở rất nhiều. Tôi trở nên cố chấp. Tôi đã hành động như một tên ngông cuồng bất trị và tôi để mặc sở thích điều khiển bản ngã.

Vì suy nhược cả từ thể xác đến tinh thần, cha mẹ tôi chỉ ngăn cấm tôi lấy lệ mà thôi. Khi các người ngăn cấm tôi không xong, lẽ đương nhiên ý muốn của tôi càng lộng hành hơn. Từ đó, trong nhà, lời nói của tôi là luật lệ. Vào cái tuổi mà rất ít trẻ con được tự do, tôi đã được thả lỏng muốn làm chi thì làm. Tôi toàn quyền định đoạt những hành vi của chính tôi.

Tôi còn nhớ trường học đầu tiên của tôi. Trường đặt ở một ngôi nhà rộng xây đã được chừng ba trăm năm nay tại một làng nhỏ nước Anh, giữa những rặng cây lớn. Tất cả những ngôi nhà ở đây đều rất cổ. Thật ra, thành phố cổ xưa này có vẻ mơ mộng và làm êm dịu tâm hồn người ta. Lúc này dường như tôi vẫn còn cảm thấy cái mát mẻ thú vị dưới bóng cây, tôi còn nhớ hương thơm của những bông hoa, tôi còn nghe thấy, với niềm vui không thể giải thích được, tiếng chuông nhà thờ trầm trầm cứ mỗi giờ lại nổi lên trong cái yên lặng hằng ngày.

Sự hồi tưởng tới ngôi trường đó có lẽ đã đem lại cho tôi những niềm vui mà lúc này tôi còn có thể cảm thấy được. Tôi đã là kẻ vốn chìm đắm trong đau khổ – một niềm đau khổ quá thực – nên có lẽ cũng chẳng có ai lấy làm khó chịu nếu tôi tạm quên đi trong giây lát những ưu phiền của tôi và viết ít giòng về thời kỳ đó. Hơn nữa, thời gian và nơi chốn ấy đều quan trọng. Chính vào thời ấy và ở nơi đó, lần đầu tiên tôi đã linh cảm những chuyện ghê gớm sắp xảy tới, đang đe dọa tôi.

Vậy hãy cho phép tôi hồi tưởng lại.

Như tôi đã nói, căn nhà cổ đó rất rộng. Khu đất quanh nhà rộng và có tường cao bao bọc. Chúng tôi thường ra khỏi bức tường đó mỗi tuần ba lần, một lần để đi tản bộ trên cánh đồng gần đó và hai lần vào ngày Chủ nhật để đi nhà thờ. Đó là ngôi nhà thờ độc nhất trong làng và vị hiệu trưởng trường chúng tôi kiêm nhiệm cả chức mục sư chính xứ ở đây. Tôi đã bỡ ngỡ và hoài nghi biết bao khi chăm chú theo dõi ông ở đấy! Con người với những bước đi chậm chạp và nhẹ nhàng, bộ mặt đăm chiêu tư lự, mặc y phục khác hẳn và sạch đến sáng bóng lên – có thể nào đó cũng là người mặt mày dữ tợn, quần áo bẩn thỉu, vẫn lăm le đánh đập chúng tôi nếu chúng tôi không tuân theo luật lệ nhà trường? Thật là một vấn đề trọng đại và khủng khiếp mà trí óc non nớt của tôi không giải đáp nỗi.

Ở một góc bức tường dày kia có một cái cổng nặng nề làm bằng sắt, trên có những mũi nhọn cũng bằng sắt. Cổng này đã khiến đầu óc chúng tôi bao nhiêu là sợ sệt và tưởng tượng. Người ta không bao giờ mở cổng ấy ngoại trừ mỗi tuần lễ ba lần và khi cánh cổng nặng nề chuyển động nó gây ra một âm thanh đầy bí mật.

Tôi còn nhớ rõ cái sân chơi của chúng tôi, ở phía sau nhà trông khô cằn vì không một bóng cây. Phía trước có một khu vườn nhỏ, nhưng chỉ vào những buổi thật đặc biệt chúng tôi mới đặt chân tới đó, chẳng hạn khi chúng tôi tới trường lần đầu hay khi chúng tôi ra đi lần cuối, hay có thể khi cha hay mẹ hay một người bạn thân của chúng tôi tới đưa chúng tôi đi chơi vài ngày.

Nhưng căn nhà! Một căn nhà cổ, thú vị biết bao! Đối với tôi nó quả thực là một lâu đài. Thật không còn biết đâu là tận cùng nhà nữa. Nhiều khi tôi không thể nào nói đúng được chỗ tôi tình cờ đang đứng thuộc tầng nào trong hai tầng của căn nhà đó. Từ phòng này sang bất cứ phòng nào khác, thế nào cũng phải đi ba bốn bước hoặc lên hoặc xuống. Rồi các phòng lại ăn thông với nhau, chia làm nhiều nhánh đến nỗi không thể đếm xuể được và thường chạy quanh đi quẩn lại rồi trở về chỗ cũ. Ý tưởng của chúng tôi về toàn thể căn nhà lớn ấy thật chẳng khác mấy với những điều chúng tôi nghĩ về thời gian vô tận. Suốt năm năm trời sống ở đó, chẳng bao giờ tôi có thể chỉ cho ai biết cách tìm thấy căn phòng nhỏ mà tôi đang chung sống với mười tám hay hai mươi thiếu niên khác.

Lớp học được đặt trong gian phòng lớn nhất của căn nhà – và khi đó, tôi còn nghĩ đó là gian phòng lớn nhất trần gian nữa. Gian phòng đó không rộng nhưng rất dài và thấp, có những cửa sổ nhọn và trần bằng gỗ nặng. Văn phòng ông Bransby, trưởng giáo của chúng tôi trong những giờ học, được đặt ở một góc xa trong gian phòng này. Văn phòng này có một cái cửa dày và chúng tôi thường cho rằng thà chết còn hơn mở cửa ấy ra khi ông ta không có mặt ở đấy.

Ở những góc khác là phòng làm việc của những thầy giáo khác. Chúng tôi cũng khá sợ những phòng này nhưng không sợ bằng phòng của ông trưởng giáo.

Trong phòng có kê rải rác nhiều bàn ghế cũ đen ngòm dùng đã lâu. Trên bàn có nhiều sách cũng đã cũ nát. Những cuốn sách ấy đã bị viết lên, bị cắt xén và đánh dấu nhiều đến nỗi không ai có thể đoán được chúng như thế nào lúc còn mới. Ở một đầu phòng có đặt một bình chứa nước lớn và ở đầu kia là một cái đồng hồ kỳ diệu và lớn lạ lùng. Tôi đã sống từ khi lên mười tới mười lăm tuổi trong những bức tường dày của ngôi trường cổ ấy. Tuy thế, tôi luôn luôn thấy nó thú vị. Trí óc của một đứa trẻ đâu cần tới thế giới bên ngoài. Trong ngôi trường yên tĩnh này tôi đã thấy một nguồn vui trong sáng hơn những nguồn vui về sau này tôi tìm được trong sự giàu sang phú quý khi tôi là một thanh niên, và trong tội lỗi khi đã có tuổi.

Tuy vậy, tôi phải tin rằng tôi có khác với đa số con trai khác. Rất ít người còn nhớ được nhiều về quãng đời niên thiếu của họ. Những ngày thơ ấu của tôi vẫn hiện ra rõ rệt và rành rành như được khắc bằng vàng. Nhưng đối với người bên ngoài thì có đáng nhớ gì mấy!

Sáng dậy, tối đi ngủ, học tập, đi tản bộ, ra chơi – với tôi đó là cả một thế giới. Ôi, những ngày tươi đẹp!

Thực ra, bản tính hồn hậu cùng ý muốn cầm đầu và chỉ huy đã sớm khiến tôi nổi bật giữa những trẻ khác. Dần dần tôi điều khiển được tất cả những đứa trẻ không lớn hơn tôi nhiều lắm – tất cả đều chịu theo lệnh tôi trừ một đứa. Đó là một đứa trẻ trùng tên với tôi nhưng không có họ hàng gì với tôi cả. Nó là đứa độc nhất đã dám nói là nó không tin tất cả những điều tôi bảo bọn chúng và nó cũng chẳng chịu theo mệnh lệnh tôi.

Tôi rất bối rối vì William Wilson chống đối tôi. Tôi cố để những đứa trẻ khác tin rằng tôi không thèm quan tâm tới chuyện đó. Sự thực, tôi cảm thấy sợ hắn. Tôi phải cố gắng tranh đấu để có thể tỏ ra ngang tay với hắn, nhưng hắn đã tỏ ra bằng vai với tôi một cách dễ dàng. Tuy nhiên, ngoài tôi ra chẳng ai cảm thấy rằng điều đó chứng tỏ hắn khá hơn tôi.

Thật thế, không một kẻ nào nhìn thấy cuộc chiến đấu đang xảy ra giữa hai chúng tôi. Hắn chỉ cố gắng ngăn cản tôi làm những điều tôi muốn làm, những khi không ai có thể trông thấy hay nghe thấy chúng tôi. Hắn không muốn đứng đầu như tôi muốn. Hắn dường như chỉ muốn kìm tôi lại. Đôi khi tôi ngạc nhiên và bực tức nhận thấy hình như trong thái độ của hắn có một thứ tình yêu đối với tôi. Không vì thế mà tôi biết ơn hắn và tôi cho rằng điều đó chỉ có nghĩa là hắn đã tự đặt hắn lên rất cao mà thôi.

Có lẽ chính tình yêu của hắn đối với tôi cộng thêm chúng tôi trùng tên và nhập học cùng một ngày, đã tạo nên câu chuyện chúng tôi là anh em. William Wilson không có họ hàng gì với tôi dù là họ xa. Nhưng nếu chúng tôi là hai anh em, thì mối quan hệ giữa chúng tôi đã rất mật thiết, vì tôi được biết rằng cả hai chúng tôi đã cùng sinh vào ngày 19 tháng Giêng năm 1809.

…

Có một điều lạ lùng là dù William Wilson tiếp tục cố gắng điều khiển tôi trong khi tôi cũng tiếp tục cố gắng điều khiển hắn, tôi vẫn không thể nào hoàn toàn thù ghét hắn. Đã hẳn là hầu như mỗi ngày chúng tôi mỗi đả kích nhau. Ngoài công chúng, dường như tôi là kẻ mạnh hơn nhưng hắn lại như có cách làm cho tôi cảm thấy rằng sự thực thì trái lại, và chính hắn mới là kẻ mạnh hơn. Dù sao chúng tôi vẫn tiếp tục nói chuyện với nhau, khi thân thiện khi không. Chúng tôi rất đồng ý với nhau về một số lớn vấn đề. Đôi lúc tôi đã nghĩ rằng nếu chúng tôi gặp nhau vào một dịp khác và ở một nơi khác, chắc chúng tôi đã trở nên một đôi bạn thân.

Giải thích được những cảm nghĩ thực của tôi đối với hắn không phải là một việc dễ dàng gì. Tôi không yêu hắn, chỉ có sợ thôi. Tuy nhiên, tôi cảm thấy hắn có một điều đáng trọng và tôi mong tìm hiểu hắn nhiều hơn. Chẳng cần phải nói, bất cứ ai đã có kinh nghiệm về bản tính con người đều biết rằng William Wilson và tôi khăng khít với nhau như hình với bóng.

Tình bằng hữu bề ngoài lạ lùng ấy, dù chúng tôi chẳng tâm đầu ý hợp, chắc hẳn đã gây ra điều kỳ lạ về cuộc chiến đấu giữa chúng tôi. Tôi tìm cách làm cho kẻ khác chế nhạo hắn; tôi tìm cách làm khổ hắn trong khi làm ra vẻ đùa nghịch một cách hồn nhiên. Nhưng không phải tôi đã luôn luôn thành công, dẫu tôi đã tính toán kỹ lưỡng. Tính tình hắn có rất nhiều điểm không thể chế nhạo được.

Tuy nhiên, tôi cũng tìm thấy ở hắn một nhược điểm. Có thể, bẩm sinh hắn đã thế rồi, mà cũng có thể nó phát nguyên từ một sự đau yếu nào đó. Ngoài tôi ra, chẳng ai lợi dụng điều đó để chống lại hắn. Hắn không thể nào nói to hơn tiếng thì thầm rất thấp của hắn. Chẳng bao giờ tôi lại bỏ qua mà không lợi dụng điểm đó bằng bất cứ cách gì thuộc khả năng của tôi.

William Wilson có cách chống trả lại, và hắn đã chống trả lại. Hắn có một cách làm tôi bối rối vô cùng. Hắn đã làm thế nào để khám phá ra rằng một việc tầm thường như thế lại có thể làm phiền được tôi, đó là cả một vấn đề chẳng bao giờ tôi có thể giải đáp được. Nhưng khi hắn đã khám phá ra điều đó, hắn dùng tới nó hoài. Tôi không ưa tên họ của tôi và tôi cũng chẳng ưa tên tục người ta đặt cho tôi. Quá nhiều người khác mang tên và họ ấy. Tôi ước ao được mang những tên ít được nhắc tới luôn. Những âm thanh đó làm tôi phát ngấy lên. Hôm tôi mới nhập học, một William Wilson thứ hai cũng tới, và tôi nổi giận ngay với hắn vì cái tên đó. Tôi biết rằng mỗi ngày tôi sẽ phải nghe gấp đôi số lần gọi đến tên ấy. Tên William Wilson kia sẽ luôn luôn kề bên tôi. Chắc chắn người ta sẽ luôn luôn lầm những hành vi và đồ đạc của tôi là của hắn, và tất cả những gì của hắn sẽ bị lầm là của tôi.

Cơn giận của tôi đã trở nên mạnh hơn mỗi khi xảy ra việc gì tỏ ra rằng William Wilson và tôi rất giống nhau cả tâm hồn lẫn thể xác. Lúc bấy giờ tôi chưa khám phá ra điều lạ lùng là chúng tôi cùng một tuổi; nhưng tôi thấy chúng tôi cao bằng nhau, và về hình dáng và bộ mặt chúng tôi giống hệt như nhau. Và do đó mới có chuyện đồn rằng chúng tôi là hai anh em ruột.

Không có gì làm tôi bối rối hơn (dù tôi vẫn cẩn thận cố dấu không để lộ cho mọi người biết điều đó) là khi nghe thấy ai nói tới chuyện giống nhau giữa chúng tôi hoặc về phần hồn, hoặc về phần xác, hoặc về bất cứ một điểm nào khác. Nhưng, thật ra, trừ điều họ cho rằng chúng tôi là hai anh em và trừ chính mình William Wilson ra tôi không có lý do gì để nghĩ rằng các bạn học của chúng tôi nhận thấy sự giống nhau ấy. William Wilson biết điều ấy, hắn biết rõ như tôi biết. Và tôi biết rõ là hắn biết. Hắn khám phá ra rằng nhờ sự giống nhau giữa hai chúng tôi, hắn luôn luôn có thể tìm được cách làm phiền tôi. Chính điều đó đã chứng tỏ tâm trí sắc sảo trên mức thường của hắn.

Phương pháp của hắn nhằm gia tăng vẻ giống nhau giữa hắn và tôi, vừa bằng lời nói vừa bằng hành động, và hắn đã theo được kế hoạch của hắn một cách tài tình. Có được những quần áo giống như quần áo của tôi cũng không khó khăn gì cho lắm. Hắn rập theo dáng bộ đi đứng của tôi một cách thật dễ dàng. Lẽ tất nhiên giọng nói của hắn chẳng lớn được bằng giọng của tôi, nhưng hắn đã tập được cách nói rất giống tôi. Còn tiếng thì thầm của hắn thì y hệt tiếng thì thầm của tôi.

Tôi sẽ không nói tới sự đồng dạng tỉ mỉ này đã làm tôi bối rối đến bậc nào. Hình như chỉ có tôi là kẻ độc nhất nhận thức điều đó. Tôi là người độc nhất đã nhận thấy những nụ cười hiểu biết và lạ lùng của William Wilson. Hắn thích thú vì đã gây được trong tâm khảm tôi cái kết quả đúng như ý hắn muốn. Vì thế hình như hắn cười một mình và chẳng cần biết rằng không có ai cười với hắn cả. Trong nhiều tháng, tôi lấy làm ngạc nhiên là cả trường không ai hiểu được mục đích của hắn hoặc thấy cái thành công của hắn mà cùng cười với hắn. Có lẽ sự đồng dạng của hắn với tôi tài quá, nó thuộc về phần hồn nhiều hơn là thể xác, nên chỉ có tôi mới nhận thấy điều đó.

Tôi đã nói về cách thức hắn có vẻ tự cho mình là khá hơn và khôn hơn tôi. Hắn cố dìu dắt tôi; hắn thường cố ngăn tôi thực hiện những việc tôi dự định làm. Hắn bảo cho tôi biết những điều nào nên làm hay không nên làm; hắn không nói trắng ra như thế, hắn chỉ dùng một hay hai tiếng để tôi phải tự tìm hiểu lấy ý nghĩa.

Càng lớn lên tôi càng ít muốn nghe hắn.

Tuy nhiên, bây giờ khi bao thời gian đã qua, xin hãy để tôi công bằng đối với hắn. Tôi còn nhớ không khi nào lời hắn dặn bảo tôi lại không khôn ngoan hơn lời nói ta có thể chờ đợi ở miệng những đứa trẻ cùng tuổi với hắn. Hắn phân biệt thiện với ác tinh vi hơn tôi. Nếu như trước đây tôi thường nghe những lời thì thầm ấy nhiều hơn, thì ngày nay tôi đã trở nên người tốt và sung sướng hơn rồi.

Cứ như thế, và sau tôi cảm thấy không lúc nào được thảnh thơi với hắn, đôi mắt hắn luôn canh chừng tôi. Càng ngày tôi càng công khai tỏ cho hắn biết rằng tôi không muốn nghe bất cứ điều gì hắn nói với tôi. Như tôi đã nói, trong những năm đầu khi chúng tôi còn học chung, cảm xúc của tôi có thể dễ dàng trở thành tình bạn; nhưng vào những tháng cuối, dù hắn đã bớt thì thầm với tôi, tôi vẫn thù ghét hắn. Tôi nghĩ rằng có lần hắn đã nhận thấy thế và sau đó hắn đã cố gắng, hay đã có vẻ cố gắng tránh mắt tôi.

Cũng vào khoảng thời gian này, nếu tôi nhớ đúng, hắn đã tình cờ hành động công khai hơn thường lệ, và tôi đã thấy trong thái độ của hắn có gì đó quan tâm sâu sắc đến tôi. Vì một lý do nào đó, hắn nhắc tôi nhớ đến hình ảnh những năm tôi còn thơ ấu – hình như tôi đã nhớ lại được những điều đáng lý tôi không thể nhớ nỗi. Những hình ảnh ấy lộn xộn, mờ mờ, không rõ rệt, nhưng tôi cảm thấy tôi đã biết cái con người đứng trước mặt tôi từ lâu lắm. Tuy nhiên hình ảnh ấy cũng đã lướt qua nhanh chóng như khi nó tới vậy.

Cũng vào cùng ngày hôm ấy tôi đã nói chuyện một lần cuối cùng ở trường với anh chàng William Wilson kỳ lạ kia. Căn nhà lớn và cổ, với số phòng nhiều không thể đếm được đó, có nhiều phòng ngủ thông với nhau, nơi đa số học sinh nằm ngủ. Tuy nhiên cũng vẫn có nhiều phòng nhỏ hẹp hơn. Một trong những phòng đó là của William Wilson.

Đêm hôm đó, thấy mọi người đã đi ngủ cả, tôi liền trở dậy, và tay cầm đèn, tôi nhẹ nhàng đi qua căn nhà tới phòng William Wilson. Tôi đã nghĩ lâu lắm tới một kế hoạch khác để hại hắn, những kế hoạch từ trước tới nay chỉ đem lại cho tôi ít thành công. Lúc này, mục đích của tôi là khởi sự kế hoạch mới.

Khi tới phòng hắn, tôi lẻn vào không gây một tiếng động nào sau khi đặt ngọn đèn ở bên ngoài. Tôi tiến lên một bước và lắng tai nghe. Hắn đã ngủ. Tôi quay ra cầm lấy ngọn đèn và trở lại giường hắn. Tôi nhìn vào mặt hắn.

Toàn thân tôi lạnh giá như băng. Đầu gối tôi run rẩy, tâm trí tôi tràn ngập một niềm kinh hoàng. Tôi đưa ngọn đèn lại gần mặt hắn. Có phải đây là bộ mặt của William Wilson không? Tôi thấy đúng là vậy rồi, nhưng tôi run như một kẻ bệnh hoạn khi tôi tưởng tượng là không. Trên bộ mặt hắn có gì khiến tôi bối rối thế? Tôi nhìn, trong khi đó trí óc tôi như quay cuồng với những tư tưởng ồ ạt xô tới. Ban ngày trông hắn không như thế này, chắc chắn là không như thế này. Cùng một tên, cùng một hình dáng, cùng tới trường vào một ngày? Rồi hắn bước, nói, cử chỉ giống như tôi? Có thể nào mà cái hình ảnh tôi nhìn thấy giờ đây chỉ là kết quả của mọi cố gắng liên tục của hắn để trở nên giống như tôi? Ngạc nhiên và sợ hãi, rét và run, tôi tắt đèn, rồi trong bóng đêm yên lặng tôi ra khỏi phòng hắn, về ngay lúc đó, tôi rời bỏ ngôi trường xưa cũ ấy để chẳng bao giờ trở lại đó nữa.

…

Sau vài tháng sống ở nhà chẳng làm gì cả, tôi lại theo học tại trường Eton, một trường có tiếng. Tôi đã gần quên mất những ngày tôi sống ở trường kia, hay ít ra trong khoảng thời gian đó, cảm nghĩ của tôi về những ngày ấy cũng đã đổi thay rồi. Sự thật – sự thật khủng khiếp – về những việc xảy ra ở đấy đã qua. Giờ đây tôi hoài nghi những gì tôi nhớ lại. Giờ đây, nghĩ lại vấn đề đó chỉ để cười về sức mạnh của những tưởng tượng kỳ quặc của tôi.

Cuộc sống của tôi tại trường Eton cũng không làm thay đổi quan điểm ấy. Cuộc sống ngông cuồng không đắn đo suy nghĩ mà tôi đã lao mình vào một cách bất cẩn đã làm tiêu tán tất cả những gì giá trị trong quá khứ của tôi.

Dù sao tôi cũng không muốn lần lượt thuật lại đây tất cả những hành vi bậy bạ của tôi – những hành vi đã vi phạm mọi nội quy của trường và vẫn tránh khỏi những con mắt canh chừng của tất cả các thầy giáo. Ba năm như thế đã lướt qua, thể xác tôi to lớn hơn nhiều nhưng tâm hồn tôi lại suy kém đi. Có một đêm tôi mời một số bạn xấu của tôi đến hội họp bí mật trong phòng tôi. Chúng tôi gặp nhau khi trời đã khuya. Rượu rót bừa bãi, chúng tôi đánh bạc và tán bậy cho đến lúc hừng đông. Người nóng bừng vì rượu và vì cờ bạc, tôi giơ ly rượu lên để uống mừng một ý tưởng thật đặc biệt tội lỗi. Giữa lúc đó, tôi nghe thấy tiếng một lao công nói bên ngoài phòng. Y bảo là có người muốn nói chuyện với tôi bên phòng khác.

Tôi mừng lắm. Chỉ đi vài bước, tôi đã tới cửa tòa nhà. Trong căn phòng thấp và hẹp ngay cửa vào, không có một ngọn đèn nào cả. Tôi trông thấy mờ mờ dáng một thanh niên trạc tuổi tôi, mặc quần áo đúng y như quần áo tôi đang mặc lúc đó. Bộ mặt hắn tôi không thể nhìn thấy. Tôi vừa vào, người ấy bước nhanh lại phía tôi, và vừa nắm lấy tay tôi y vừa thì thầm mấy tiếng William Wilson vào tai tôi.

Thái độ và ngón tay run run giơ lên của người khách lạ, có một cái gì khiến tôi mở mắt to ra mà nhìn; nhưng điều đó đã không ảnh hưởng mạnh mẽ đến trí não và tâm tư của tôi. Chính hai tiếng giản dị, quen thuộc và trang trọng được thốt lên một cách thì thầm đã tác động sâu xa tới tâm hồn tôi. Tôi chưa kịp nghĩ và lên tiếng thì người ấy đã đi rồi.

Tôi đã nghĩ tới việc xảy ra hôm đó luôn mấy tuần. Anh chàng William Wilson này là ai? Từ đâu tới? Và tới để làm gì? Tôi được biết là vì lý do gia đình, hắn đã đột nhiên rời bỏ trường kia vào cùng buổi chiều hôm tôi ra đi. Nhưng một thời gian ngắn sau đó, tôi cũng quên luôn vấn đề ấy; tôi hết sức chuyên chú vào việc xin vào học tại đại học Oxford.

…

Ít lâu sau, tôi tới trường đại học này. Cha mẹ tôi cho tôi đủ tiền để có thể sống như những con nhà giàu nhất bên Anh quốc.

Giờ đây tôi tự chứng tỏ cuộc sống của mình còn giàu hơn gấp bội. Tôi buông bỏ tất cả lòng tự trọng. Tôi ăn xài rộng rãi hơn cả những kẻ có tiếng là xài hoang, và tôi thêm những chiêu trò đồi bại mới vào những hành vi trụy lạc cũ đã nổi tiếng ở trường đại học đó.

Và tôi cũng sa đọa hơn nữa. Tuy khó tin, nhưng sự thật là tôi đã quên cả cái địa vị quý phái của tôi. Tôi học và đem ra sử dụng cái tài đốn mạt của những kẻ kiếm ăn bằng cờ bạc. Cũng như những tay lành nghề, tôi đánh bạc để kiếm tiền.

Các bạn tôi tin tôi. Đối với họ tôi là William Wilson, con người hay giễu cợt, nhưng danh giá, một người rất rộng rãi, hay tặng quà hậu hĩ cho bất cứ ai và tất cả mọi người, một thanh niên ngông cuồng nhưng chưa hề bao giờ làm một điều gì bỉ ổi cả.

Tôi đã thành công trong lối sống đó được hai năm. Rồi một thanh niên tên là Glendinning tới trường đại học. Theo như lời đồn, thanh niên này cũng vừa mới trở nên giàu có một cách dễ dàng. Chẳng mấy lúc tôi đã biết rằng anh chàng này kém trí khôn. Lẽ dĩ nhiên điều đó đã khiến anh ta trở thành một kẻ rất thích hợp để tôi trổ mánh lới của tôi. Tôi thường đánh bạc với anh ta. Trước hết, với nghệ thuật quen thuộc của một kẻ đánh bạc lành nghề, tôi để hắn thắng tôi. Rồi khi kế hoạch đã sẵn sàng, một đêm kia tôi gặp anh ta (buổi gặp gỡ tôi định là buổi đánh bạc cuối cùng giữa chúng tôi) tại phòng một người bạn khác, ông Preston. Canh bạc hôm đó có chừng tám hay mười người dự. Nhờ sự tính toán chu tất của tôi, canh bạc bữa đó có vẻ như đã được tổ chức ngẫu nhiên. Thực ra, chính Glendinning đã khởi xướng việc đánh bạc.

Chúng tôi ngồi đánh cho đến khuya và sau cùng những người khác đều bỏ cuộc. Chỉ còn Glendinning và tôi đánh với nhau trong khi những người kia ngồi chầu rìa. Loại bài chúng tôi đang chơi là loại tôi ưa nhất, đó là đánh écarté. Glendinning đánh một cách nóng nảy lạ lùng đến nỗi tôi không thể hiểu nỗi, mặc dầu có thể là vì hắn đã uống nhiều rượu. Chỉ trong khoảnh khắc hắn đã thua tôi một số tiền lớn. Bây giờ hắn muốn tăng gấp đôi số tiền chúng tôi đang đặt. Thật là đúng như tôi đã tính trước, nhưng tôi cứ làm ra bộ không đồng ý. Rồi sau cùng tôi cũng đồng ý. Trong vòng một giờ hắn đã thua gấp bốn lần số tiền hắn đã thua lúc trước.

Từ khi nãy, mặt hắn đã trắng bệch ra. Tôi cứ tưởng là giàu như hắn thì thua bạc như thế đâu có thấm gì, và tôi cho rằng chỉ vì rượu nên mặt hắn mới trắng bệch ra vậy. Bấy giờ sợ các bạn có thể nói gì về tôi, tôi đang định ngừng cuộc chơi thì tiếng kêu đầy tuyệt vọng của hắn làm cho tôi hiểu là hắn đã thua hết số tiền hắn có. Trí óc của hắn vốn đã thấp kém lại bị rượu làm suy nhược thêm, đáng lý ra hắn không nên đánh bạc tối hôm đó. Nhưng tôi đã không cản hắn; tôi đã lợi dụng tình trạng hắn để làm hại hắn.

Tôi không biết phải làm gì lúc đó. Căn phòng hoàn toàn yên tĩnh. Tôi có thể cảm thấy vẻ lạnh lùng của các bạn tôi.

Vào lúc đó, cánh cửa rộng và nặng nề của căn phòng được đẩy tung ra. Tất cả mọi ngọn đèn trong phòng đều tắt hết, nhưng tôi đã trông thấy một bóng người lạ, cao chừng bằng tôi và mặc áo dài đi vào. Sau đó là bóng tối hoàn toàn; và chúng tôi chỉ còn cảm thấy rằng người lạ ấy đương đứng giữa chúng tôi. Rồi chúng tôi nghe thấy hắn lên tiếng.

Hắn nói, giọng trầm trầm và rõ ràng mà tôi không thể nào quên được, giọng nói như đi sâu vào xương tủy tôi:

– Thưa quý ông, tôi tới đây chỉ để làm bổn phận của tôi mà thôi. Quý ông không thể biết được chân tướng kẻ đêm nay vừa mới đoạt được một số tiền lớn của ông Glendinning. Quý ông hãy bảo người ấy cởi áo ngoài ra, rồi xin quý ông hãy xem xét cái áo ấy cho thật cẩn thận.

Trong khi người ấy nói, trong căn phòng tuyệt nhiên không có một tiếng động nào khác. Vừa dứt lời là hắn biến mất.

Tôi có thể nào – tôi sẽ nói ra cảm tưởng của tôi lúc đó chăng? Tôi có cần phải nói rằng tôi đã cảm thấy tất cả sự kinh hãi của kẻ bị cho là hư hỏng không cứu vãn được không?

Nhiều bàn tay nắm lấy tôi. Người ta đem đèn lại. Các bạn tôi lục soát áo ngoài của tôi. Họ đã tìm thấy trong đó tất cả những con bài tốt cần thiết cho canh bạc chúng tôi vừa đánh. Nhờ bí mật dùng những con bài đó, tôi đã có thể thắng tiền của bất cứ ai ngồi đánh với tôi.

Ông Preston, chủ căn phòng chúng tôi ngồi đánh bài nói:

– Ông William Wilson, áo này của ông. Ông ta nhặt ở sàn nhà lên một cái áo choàng ấm áp và sang trọng. Chúng tôi không tìm trong áo này những gì chúng tôi vừa tìm thấy trước đây. Dù vậy, chúng tôi đã mục kích đủ rồi. Tôi mong ông hiểu rằng đối với ông, việc rời khỏi Oxford là một điều cần thiết. Ít ra, ông cũng phải rời khỏi phòng tôi ngay lập tức.

Dẫu lúc đó tôi đang hổ thẹn quá sức, tôi đã có thể đánh kẻ vừa thốt ra những lời đó nếu ngay khi ấy tôi không nhận thấy một điều thật kỳ lạ. Áo choàng của tôi đáng một giá tiền không mấy ai dám bỏ ra, và tôi đã thửa riêng cái áo ấy cho tôi. Tôi cho rằng không thể có một cái áo thứ hai như vậy ở trên trần gian này. Khi ông Preston giao cho tôi cái áo mà ông vừa nhặt ở dưới sàn nhà lên, tôi đã hoảng sợ khi nhận ra rằng cái áo của tôi vẫn vắt trên cánh tay tôi và cả hai cái áo giống nhau như hệt về đủ mọi phương diện.

Tôi nhớ rằng con người kỳ lạ đã tới và bỏ đi một cách rất huyền bí có khoác một cái áo choàng. Không một người nào khác dự cuộc họp ấy có mặc áo choàng cả. Tôi đặt cái áo mà Preston vừa đưa lên trên cái áo của tôi, rồi rời khỏi căn phòng. Sáng hôm sau tôi vội vã rời khỏi Oxford.

…

Tôi chạy nhưng không sao thoát nỗi. Tôi đi từ thành phố này sang thành phố khác, và ở đâu William Wilson cũng hiện ra. Paris, Roma, Vienna, Berlin, Moscow – ở đâu hắn cũng theo tôi. Năm tháng qua đi. Tôi đi đến những nơi tận cùng của Trái Đất. Tôi run sợ chạy như muốn thoát khỏi một chứng bệnh ghê gớm, mà hắn vẫn đuổi theo tôi mãi.

Đã nhiều lần tôi tự hỏi:

– Hắn là ai? – hắn từ đâu đến – mục đích của hắn là gì?

Nhưng tôi chịu không trả lời được. Rồi tôi hết sức cẩn thận quan sát những phương pháp hắn dùng để canh chừng tôi. Tôi chẳng biết thêm được gì mấy. Quả vậy, tôi nhận thấy rằng lúc này hắn hiện ra chỉ là để ngăn cản tôi trong những hành động có thể có những hậu quả tai hại. Nhưng hắn lấy quyền gì mà kiểm soát tôi như vậy?

Tôi cũng nhận thấy rằng lúc này, đã lâu rồi, hắn không để cho tôi thấy mặt hắn trong khi đó hắn vẫn mặc những bộ quần áo y như quần áo tôi vậy. Có phải hắn không muốn cho tôi biết hắn chăng? Hắn đã làm tôi mất hết danh dự ở Oxford, hắn cản trở tôi trong kế hoạch (về chiếm một địa vị cao quý tại Roma, trong một cuộc trả hận tại Paris. Hắn phá vỡ mối tình của tôi ở thành phố Naples, hắn cản trở cái mà hắn gọi là lòng tham lam vô độ của tôi tại Ai Cập. Phải chăng hắn cho rằng tôi không thể nhận ra hắn là William Wilson của thời tôi còn đi học, tức là cái tên William Wilson đáng ghét và đáng sợ kia? Nhưng hãy để tôi sớm kể đến đoạn kết câu chuyện của tôi.

Cho đến lúc này tôi vẫn chưa thử chống trả lại hắn. Hắn đáng trọng và khôn ngoan, có thể hắn đã ở khắp nơi và hắn biết hết mọi điều. Tôi quá ngạc nhiên và cũng sợ hãi hắn khủng khiếp đến độ tôi tin rằng tôi yếu đuối và bất khả tự vệ. Tôi vẫn làm theo ý hắn muốn dù điều đó khiến tôi uất ức. Nhưng về sau, tôi đâm ra nghiện rượu và càng ngày tôi càng muốn thoát khỏi sự kiểm soát của hắn.

Trong khi tôi bắt đầu khoẻ hơn lên thì hình như tôi thấy hắn yếu dần đi. Tôi thấy hy vọng tràn trề trong thâm tâm, tôi nhất định sẽ phải được tự do.

Trong dịp Đại hội trước Mùa Chay năm 18… ở Roma, tôi tới dự một buổi lễ hội hóa trang tại dinh thự Quận Công Di Broglio. Hôm đó, tôi uống nhiều rượu hơn thường lệ, và các phòng đều có vẻ như quá đông người và nóng nực. Tôi bực bội vì phải len lỏi đi giữa mọi người. Tôi đi tìm (xin đừng bắt tôi nói tại sao) bà vợ trẻ và xinh đẹp của ông già Di Broglio. Bà đã cho tôi biết bà sẽ hóa trang như thế nào, và bây giờ, trông thấy cái áo ấy, tôi cố gắng tìm đường tới bà. Đúng lúc ấy, tôi cảm thấy một bàn tay đặt lên vai tôi, và giọng nói thì thầm mà tôi vẫn nhớ mãi mãi lọt vào tai tôi.

Giận điên lên, tôi quay phắt lại và túm chặt lấy hắn. Như tôi đã dự đoán, hắn khoác một áo choàng dài màu xanh giống như tôi. Một giải vải đỏ vắt ngang qua người hắn và nơi đó có treo một thanh trường kiếm. Mặt hắn ẩn kín dưới một cái mặt nạ bằng vải đen.

Tôi nói và sự giận dữ của tôi cũng tăng theo từng lời:

– Là mi! Lại mi nữa! Ta sẽ chẳng… ta sẽ chẳng để mi săn ta như thế cho đến ngày ta chết đâu! Bây giờ đi đằng này với ta nếu không ta sẽ giết mi ngay tại nơi mi đứng đây! Tôi kéo hắn theo tôi vào một căn phòng nhỏ gần đấy.

Vào trong phòng, tôi xô hắn vào tường rồi đóng cửa lại. Tôi ra lệnh cho hắn rút gươm ra cầm tay. Ngần ngại một lát, hắn rút gươm ra và đứng thủ thế.

Trận đấu, quả vậy, xảy ra rất chóng vánh. Tôi như điên vì thù hằn và giận dữ, tôi thấy cánh tay tôi dư sức đánh lại một ngàn người. Trong giây lát, tôi đã dồn hắn lui đến tận chân tường rồi trong lúc hắn không đỡ được, tôi đâm liên tiếp nhiều mũi gươm vào tim hắn.

Lúc đó có người đang cố mở cửa phòng. Tôi vội khóa lại rồi quay về với kẻ thù đang hấp hối. Nhưng có tiếng nói nào của con người có thể nói lên được cái ngạc nhiên, cái khủng khiếp tràn ngập hồn tôi lúc đó, trong khi tôi đứng trước cảnh ấy. Quãng thời gian tôi quay lại phía cửa dường như dài đủ để cho một sự thay đổi lớn xảy ra tại cuối phòng kia. Hình như tôi thấy một tấm gương lớn dựng ngay chỗ mà lúc nãy không có nó. Trong khi tôi bước lại đó giữa tâm trạng kinh hoàng, tôi trông thấy chính hình dáng tôi, mình mẩy đầy máu, mặt trắng bệch, bước chập choạng lại để gặp chính tôi.

Tôi nói hình như chuyện đã xảy ra như thế, nhưng thực ra không phải thế đâu. Kẻ thù của tôi – chính là William Wilson đang đứng trước mặt tôi, đau đớn trong cơn hấp hối. Mặt nạ và áo choàng của hắn rơi trên sàn nhà. Quần áo hắn và bộ mặt hắn chẳng có gì không phải là của chính tôi cả.

Đúng là William Wilson. Nhưng hắn không còn nói thì thầm nữa, và tôi có thể tin rằng chính tôi đang nói trong khi hắn bảo:

– Ta đã thua. Tuy nhiên từ giờ phút này trở đi ngươi cũng chết – chết đối với Thế Giới, đối với Thiên Đường, và với Hy Vọng! Ngươi đã sống trong ta – và trong cái chết của ta, ngươi hãy nhìn cái mặt này chính là mặt ngươi, ngươi sẽ thấy chính ngươi giết ngươi chết hẳn và chết hoàn toàn rồi.