Lợi ích về sức khỏe tinh thần và thể chất của liệu pháp thiên nhiên (Ecotherapy)

Một buổi đi bộ ở công viên hay rừng cây sẽ có lợi cho sức khỏe tinh thần hơn rất nhiều so với đi dạo trong thành phố.

Ecotherapy – một phương pháp chữa lành bị đánh giá thấp

Có vô số nghiên cứu chứng minh rằng liệu pháp thiên nhiên (ecotherapy hay còn gọi là nature therapy) mang lại lợi ích cho sức khỏe tinh thần và thể chất.

Mặc dù đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều nền văn hóa và lĩnh vực trên thế giới, liệu pháp thiên nhiên vẫn còn bị đánh giá thấp.

Trong một thời gian dài, ecotherapy bị xem là phương pháp đơn giản chỉ dành cho những người tin vào mối liên hệ giữa con người và tự nhiên. Nhưng ngày càng có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh điều đó là đúng.

Một buổi đi bộ trong rừng có thể tốt cho bạn hơn bạn nghĩ

Lợi ích của thiên nhiên đã được nghiên cứu từ nhiều thập kỷ trước.

Năm 1982, Bộ Nông – Lâm – Ngư nghiệp Nhật Bản đã đặt ra thuật ngữ shinrin yoku – nghĩa là tắm rừng.

Khi ta đi bộ trong rừng và hít thở không khí trong lành, cơ thể hấp thụ các chất bay hơi do cây cối tiết ra – ví dụ phytoncides – là hợp chất giúp cây chống lại bệnh tật. Khi hít vào, chúng kích hoạt hệ miễn dịch, làm tăng số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên (natural killer cells) – một loại tế bào bạch cầu chuyên tiêu diệt virus.

Một nghiên cứu năm 2009 cho thấy: những người tham gia dành 3 ngày 2 đêm trong rừng có chỉ số hoạt động của tế bào miễn dịch tăng mạnh trong thời gian đó, và hiệu ứng kéo dài tới 30 ngày sau chuyến đi.

Điều này gợi ý rằng: chỉ cần vài ngày trong tự nhiên mỗi tháng cũng đủ để tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

Ở trong thiên nhiên giúp cải thiện sức khỏe tinh thần

Một phân tích tổng hợp đột phá từ 10 nghiên cứu tại Anh, với hơn 1200 người tham gia, đã kiểm tra ảnh hưởng của green exercise – các hoạt động thể chất trong thiên nhiên – đến sức khỏe tâm thần.

Kết quả cho thấy: cả nam và nữ đều có cải thiện rõ rệt về tự tin và tâm trạng, đặc biệt là nam giới. Hiệu quả rõ nhất ghi nhận ở những người đang mắc các rối loạn tâm lý như lo âu hoặc trầm cảm.

Một nghiên cứu gần đây hơn sử dụng Profile of Mood States – bảng câu hỏi đánh giá cảm xúc – cho thấy thời gian ở trong tự nhiên làm giảm đáng kể các cảm xúc tiêu cực: lo âu, trầm cảm, tức giận, rối loạn, và mệt mỏi.

Đi bộ trong thiên nhiên tốt hơn đi bộ trong thành phố

Nghiên cứu năm 2008 so sánh hiệu quả hồi phục tinh thần giữa môi trường tự nhiên và môi trường đô thị. Kết quả cho thấy: thiên nhiên vượt trội.

Lý do là vì thiên nhiên có nhiều yếu tố kích thích nhẹ – giúp thu hút sự chú ý một cách tự nhiên mà không cần nỗ lực, giúp tâm trí nghỉ ngơi.

Trong khi đó, đô thị đầy rẫy kích thích cần phản ứng có chủ đích – ví dụ: dừng đèn đỏ, tránh xe cộ, theo dõi tín hiệu giao thông… khiến tâm trí mệt mỏi hơn.

Vì vậy, một buổi đi bộ ở công viên hay rừng cây sẽ có lợi cho sức khỏe tinh thần hơn rất nhiều so với đi dạo trong thành phố.

Hoạt động trong thiên nhiên có thể hỗ trợ điều trị ADHD

Hội chứng mệt mỏi do chú ý có chủ đích (Directed attention fatigue – DAF) là một hiện tượng thần kinh tâm lý phổ biến, xảy ra khi não phải liên tục tập trung trong thời gian dài, dẫn đến suy giảm khả năng tập trung.

Phần não bị ảnh hưởng bởi DAF – thùy trán phải – cũng là khu vực liên quan đến Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).

Một nghiên cứu cho thấy: trẻ em bị ADHD có giảm triệu chứng khi tham gia hoạt động ngoài trời trong thiên nhiên. Điều này rất có tiềm năng cho nghiên cứu và điều trị ADHD – như một phần trong kế hoạch chăm sóc toàn diện.

Các liệu pháp gắn liền với thiên nhiên đã được áp dụng từ lâu, bao gồm:

– Liệu pháp động vật hỗ trợ (animal – assisted therapy).

– Liệu pháp làm vườn (horticultural therapy).

– Tập thể dục ngoài trời (physical exercise in nature).

– Tham gia bảo tồn môi trường (conservation therapy).

– Liệu pháp thiên nhiên (nature therapy).

Dù các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục, một điều đã được chứng minh qua nhiều thập kỷ: thiên nhiên thực sự có lợi cho sức khỏe – cả thể chất lẫn tinh thần – theo những cách mà khoa học còn chưa khám phá hết.

Vì thế, lần tới khi bạn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi, khó tập trung hay buồn bã – hãy bước ra ngoài, đến một nơi có cây xanh, và để thiên nhiên làm phần việc của mình.