Cách viết truyện trinh thám với 4 bước đơn giản

Truyện trinh thám kinh dị là một hành trình kích thích trí óc bằng sự tò mò, sợ hãi và những điều không tưởng. Viết truyện trinh thám, kinh dị cũng cần sự sáng tạo và những nguyên tắc nhất định. Cùng đọc và tìm hiểu những điều ấy trong bài viết sau.

Chuỗi bài viết Làm chủ nghệ thuật viết lách là những hướng dẫn căn bản giúp bạn làm chủ kỹ năng viết lách của bản thân.

Truyện trinh thám kinh dị là gì?

Truyện trinh thám kinh dị là thể loại truyện kết hợp giữa yếu tố pháp lý, phá án (trinh thám) và hù dọa, gây sợ hãi (kinh dị). Chúng thu hút độc giả bằng sự căng thẳng hồi hộp của diễn biến, khó lường của tình tiết, và thách thức trí tuệ lẫn đạo đức của các nhân vật trong câu chuyện ấy. Nhân vật chính thường là phe chính diện, thường đại diện cho cơ quan hành pháp (cảnh sát, thám tử) hoặc tư pháp (luật sư), hoặc đơn thuần là một cá nhân bị đẩy vào tình huống phải khám phá ra bí mật câu câu chuyện. Một số tác phẩm cá biệt được kể, ghi lại dưới góc nhìn của phe phản diện, nhằm mô tả lại hành vi gây tội ác, che dấu và chạy trốn khỏi bị phát hiện. Với một số tác phẩm, nhân vật chính không thuộc phe nào hết, họ đứng trung lập nhằm phản ánh tư duy phản nhị nguyên.

Một số truyện trinh thám kinh dị nổi tiếng có thể kể đến như là:

– To Kill a Mockingbird của Harper Lee (1960).

– Anatomy of a Murder của Robert Traver (1958).

– Accused của Lisa Scottoline (2018).

– A Time To Kill (1989), The Firm (1991), sycamore Row (2013) và The Whistler (2016) của John Grisham.

Đặc điểm chung nhất của các truyện trinh thám kinh dị trên là:

– Một vụ giết người được thực hiện phức tạp, với nhiều bằng chứng, kẻ tình nghi và plot twist (nút thắt, hoặc phổ biến hơn là cua gắt).

– Một luật sư, thám tử thông minh, can đảm và đầy tham vọng. Họ phải đối mặt với những bất ổn, góc khuất của pháp luật sở tại; sự chống đối và thiếu tin tưởng của cơ quan hành pháp; cũng như thiếu niềm tin từ nạn nhân (hoặc khách hàng) trong tác phẩm; và không thể không kể đến là sự gian mưu, xảo trá của hung thủ. Sự kết hợp của những điều trên, cùng với những mâu thuẩn về đạo đức, cám dỗ danh vọng và tiền bạc, cũng như lựa chọn phức tạp trong quá trình đưa hung thủ ra ánh sáng tạo nên sức hấp dẫn khó lường cho các tác phẩm.

– Một hung thủ bị kết tội oan, hiểu lầm. Chân dung phổ biến của tuyến nhân vật này là bị bỏ rơi, kỳ thị, lạm dụng hoặc bị chà đạp từ gia đình, xã hội. Cơ bản, họ là nhân vật dưới đáy của xã hội, bị tổn thương bởi những vấn đề của xã hội tạo nên một con người tuyệt vọng, thiếu tình thương và niềm tin; và ngay cả khi bị hàm oan – họ cũng nghĩ rằng đó là hậu của mà họ phải gánh chịu, tương tự như những chuyện mà trước giờ họ đã trải qua.

– Một bản án, kết tội hoặc công bằng, hoặc bất ngờ, hoặc gây tranh cãi. Chúng là kết quả của một quá trình điều tra phá án căng thẳng, hấp dẫn và đầy kịch kính. Chúng đôi khi cũng là sự giải phóng, hành vi báo thù hoặc sự hy sinh từ nhân vật chính, hung thủ hay rộng hơn là với xã hội. Trong rất nhiều trường hợp, bản án kết tội là kết luận cuối cùng, là ý tưởng mà tác giả gửi gắm thông qua diễn biến của cả câu chuyện.

Như vậy, truyện trinh thám kinh dị là sự kết hợp giữa yếu tố ly kỳ và hấp dẫn, khiến độc giả phải luôn suy đoán đâu là hung thủ thật sự của câu chuyện, và kết quả cuối cùng là kết luận được rút ra, giúp họ ngẫm nghĩ sâu sắc, nhìn nhận lại câu chuyện và hình thành thái độ, ý thức đúng đắn trong đời sống thực.

Cách viết truyện trinh thám kinh dị trong 4 bước

Để viết truyện kinh thám kinh dị, nội dung không chỉ xoay quanh lập luận để đi đến kết luận rằng đâu là hung thủ thật sự của câu chuyện. Chúng phải kết hợp và đảm bảo sự nghiên cứu sâu và rộng nhằm xây dựng bối cảnh và nguyên nhân sâu xa của tội ác để đảm bảo nội dung truyện hấp dẫn, sáng tạo và thu hút người đọc có thể đọc đến cuối. Dưới đây là một vài gợi ý giúp bạn viết truyện trinh thám kinh dị hay trong 4 bước.

Xây dựng bối cảnh câu chuyện

Nhiều tác giả truyện trinh thám kinh dị thành công với thể loại này khi họ xây dựng được một thế giới sâu và rộng lớn, đủ hiểu để biết phải làm gì cho đúng trong từng đoạn văn miêu tả. Có thể kể đến như là Richard North Patterson xuất thân là một luật sư, giúp ông có thể truyền tải câu chuyện với mức độ xác thực cao, cùng hệ thống nhân vật phức tạp trong câu chuyện án mạng hấp dẫn và đầy rẫy mâu thuẫn đạo đức như Degree of Guilt, Eyes of a Child, và The Final Judgment.

Bởi vậy, nếu bạn có ý tưởng viết về một công ty luật chuyên nhận các vụ giết người, hãy đảm bảo rằng bản thân đã nghiên cứu đủ sâu về công việc của một luật sư để áp dụng chính xác chúng vào tác phẩm của mình. John Grisham đã tạo ra tổ chức tội phạm hoạt động dưới vỏ bọc là công ty luật trong The Firm.

Còn nếu nhân vật chính của bạn là luật sư bào chữa, bạn phải hiểu và biết quy trình kiện tụng, làm thế nào để phản bác đơn kiện, tham gia phiên điều trần hay thuyết phục các thẩm phán. Và đương nhiên, bạn cũng cần nắm rõ những vấn đề pháp lý, chính trị và xã hội được tạo ra từ hệ quả của một lời tuyên án. Ví dụ, trong Presumed Innocent của Scott Turow, một côn tố viên bị buộc tội giết người và phải tìm cách chứng minh sự vô tội của anh ta trước tòa án tối cao.

Việc nghiên cứu trước khi bắt tay vào viết truyện trinh thám kinh dị là yếu tố cần thiết, giúp thiết lập cối cảnh câu chuyện và những yếu tố chuyên môn trở nên đáng tin cậy, thuyết phục được người đọc về tính thực tế và hợp logic của câu chuyện. Sự nghiên cứu và tìm tòi cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về bối cảnh, bản chất vai trò đảm nhận của từng nhân vật để xây dựng tính cách, hành xử sao cho hợp lý.

Xây dựng tính phức tạp cho nhân vật

Nhân vật là người dẫn dắt, gây ra và giải quyết những vấn đề trong truyện trinh thám kinh dị. Hiển nhiên, họ vừa có thể là những người độc lập, khác nhau trong câu chuyện; hoặc tất cả đều chỉ là một người duy nhất. Câu chuyện nhân vật trong truyện trinh thám kinh dị là sự phản ánh của những vấn đề pháp lý, hình sự mà truyện muốn truyền tải.

Để không biến nhân vật trở nên nhàm chán, các nhân vật trong truyện thường là người không hoàn hảo, họ là những anh hùng đạo đức cao độ nhưng khiếm khuyết ở một khía cạnh nào đó, hoặc một tên tội phạm băng hoại về đạo đức. Điều này tạo nên sự đối lập rõ ràng, giúp thiết lập tuyến nhân vật có giá trị và hiệu quả. Tuy nhiên, để đẩy mọi thứ trở nên căng thẳng và kịch tính, các tác giả thường đặt họ vào vùng xám của nhận thức, tình huống hay hành vi, đó là những tình huống không hoàn toàn tốt hay xấu; và hành trình của họ chính là sự chứng minh điều ấy thuộc về tốt hay xấu.

Harry Bosch trong truyện của Michael Connelly là một nhân vật tự phụ, có xu hướng tự hủy hoại bản thân, seff harm và cũng là một thám tử giỏi. Cách thiết lập nhân vật như vậy giúp Michael Connelly khai thác những phần con trong người của nhân vật chính, để gián tiếp bày tỏ những tổ thương, nỗi đau mà họ phải gánh chịu trong quá khứ. Harry Bosch trong truyện của Michael Connelly không phải là kẻ ác, mà là một nhân vật đa chiều và sức tạp, luôn khiến người đọc vừa thích thú mà lo sợ, vừa ngưỡng mộ lại phẫn nộ với những hành động của gã.

Cấu trúc, câu chuyện cho nhân vật trong truyện trinh thám kinh dị thường đặt giữa 2 yếu tố là thiện và ác. Nhưng một nhà văn giỏi là biết cách khám phá, làm rõ sự mơ hồ giữa 2 yếu tố ấy. Họ biết cách tạo ra một nhân vật với mặt tốt và xấu đan xen, những rào cản và vấn đề ảnh hưởng đến hành trình của nhân vật, cũng như những đức tính và khuyến khuyết luôn song hành. Sự phát triển của nhân vật chính là chìa khóa để tạo nên sự hấp dẫn, giá trị cho câu chuyện, khiến chúng trở nên hấp dẫn, thuyết phục và đáng nhớ. Vậy nên, hãy luôn tạo ra sự đa dạng và phức tạp nhưng đầy nhất quán cho nhân vật của bạn, có như vậy thì truyện trinh thám kinh dị mà bạn định viết mới thật sự thú vị để đọc.

Xây dựng câu chuyện cho nhân vật

Truyện trinh thám kinh dị không nên giới hạn trong phòng xử án, với công lý được thực thi bởi cơ quan công quyền. Người đọc thích sự sáng tạo đầy hỗn loạn trong ngôn từ. Vậy nên, hãy xây dựng câu chuyện cho nhân vật, và mở rộng bối cảnh nhiều nhất có thể.

Thông thường, câu chuyện của nhân vật là dòng chảy của tác phẩm, nơi bối cảnh và những vấn đề phát sinh ảnh hưởng đến sự trưởng thành của họ. Một nhân vật điển hình có thể có gia đình hoặc người yêu, có bạn bè lẫn kẻ thù, một vài sở thích cũng như nỗi sợ, và tất nhiên là cả những bí mật thầm kín. Những yếu tố này kết hợp linh hoạt, sáng tạo để tạo nên sự sống động, đa dạng và đời thường cho nhân vật, giúp họ đời hơn trong câu chuyện được kể, và người đọc dễ dàng tìm thấy bản thân mình trong từng câu chữ/ Có thể thấy rõ điều này trong The Lincoln Lawyer của Michael Connelly, nhân vật chính là luật sư bào chữa Mickey Haller – người phải luôn đối mặt với sự căm ghét từ vợ cũ, bất đồng với con gái, phản bội từ người bạn, và đe dọa đến từ khách hàng nguy hiểm.

Trong một vài truyện trinh thám kinh dị khác, đời sống của nhân vật chính đóng vai trò như tấm gương phản ánh chủ đề, bối cảnh mà câu chuyện đã mô tả. Nhân vật chính có một quá khứ được che giấu chưa kỹ, một hiện tại với nhiều bất ổn, và một tương lai liên quan trực tiếp đến án mạng; hoặc đơn thuần, là một quan điểm, mục đích hay giá trị liên quan trực tiếp đến vụ án mà họ dính líu đến. Những yếu tố này tạo ra sự đối chiếu, so sánh và tương phản rõ nét cho nhân vật chính, khiến vụ án mà họ là một phần trong đó trở nên phức tạp và sâu sức hơn. Ví dụ, trong To Kill a Mockingbird của Harper Lee, nhân vật chính là luật sư Atticus Finch, người phải đối mặt với sự phân biệt chủng tộc và bất công trong một vụ án giết người, đồng thời cũng phải dạy cho cô con gái Scout của mình về ý thức đạo đức và sự công bằng trong xã hội.

Nếu bối cảnh câu chuyện thiếu đời sống thường ngày, nhân vật sẽ trở nên mỏng và nông hơn, khiến những cảm xúc và hành vi được bày tỏ trở nên thiếu thuyết phục và khó gây đồng cảm. Như vậy, chúng sẽ là chất liệu giúp tạo ra câu chuyện thú vị, hấp dẫn và ngập tràn cảm xúc cho truyện trinh thám kinh dị mà bạn đang tạo ra.

Dành thời lượng cho nhân vật phụ

Trong thế giới và bối cảnh của truyện trinh thám kinh dị, không chỉ bao hàm nhân vật chính mà còn cả những nhân vật phụ. Dành thời gian và chất liệu để tạo ra chiều sâu cho họ chính là tạo background quan trọng nhằm làm nổi bật nhân vật chính.

Hệ thống nhân vật phụ trong truyện trinh thám kinh dị thường là: thẩm phán, bồi thẩm đoàn, phóng viên tòa án, những người liên quan đến hung thủ và nạn nhân lẫn nhân vật chính. Họ đóng vai trò hỗ trợ, chứng kiến, phản đối hoặc gây bất ngờ cho tiến trình, mạch truyện của câu chuyện. Đôi khi, họ còn là chất xúc tác giúp câu chuyện trở nên kịch tính, mở ra những nút thắt bất ngờ và thúc đẩy kết thúc trở nên đúng ý đồ của tác giả. Họ cũng tạo ra những tình huống, đoạn đối thoại, hành vi mang tính bước ngoặt, đột phá và đáng nhớ của truyện.

Ví dụ, trong A Time to Kill của John Grisham, nhân vật chính là luật sư Jake Brigance, người phải đối mặt với sự căm thù và đe dọa từ cộng đồng người da trắng khi đang bào chữ cho một người đàn ông da đen bị buộc tội cưỡng hiếp 2 cô con gái của mình. Trong quá trình xử án, nhân vật chính được sự giúp đỡ từ thừa phát lại Ellen Roark, phóng viên tòa án Lucien Wilbanks, thẩm phán Omar Noose, và bồi thẩm đoàn đa chủng tộc; họ tạo nên những tình huống, đoạn đối thoại đầy sâu sắc, giúp nhân vật chính đi đến kết luận cuối cùng một cách trọn vẹn và sâu sắc.

Một ví dụ khác là trong The Firm của John Grisham, với hệ thống nhân vật phụ bao gồm các thư ký, kế toán và thực tập sinh. Họ đóng vai trò là cộng sự, đồng nghiệp cạnh tranh, đối thủ hoặc những nhân vật tiết lộ mấu chốt bất ngờ khiến câu chuyện được đẩy đến cao trào. Họ cũng phản ánh những vấn đề, áp lực, động lực lẫn mục tiêu mà người trong ngành luật phải đối mặt. Và đương nhiên, những rắc rối lẫn sự hỗ trợ, bất ngờ đầy toan tính trong hành trình nhân vật chính phát hiện ra rằng công ty mà anh ta đang làm thực chất là một tổ chức tội phạm. Câu chuyện dần bắt đầu khi anh ta trở thành mục tiêu săn đuổi của cả FBI lẫn tổ chức tội phạm, và trong hành trình ấy anh được giúp đỡ bởi thư ký Abby Sutherland, kế toán Eddie Lomax, và thực tập sinh Ray McDeere.

Như vậy, hệ thống nhân vật phụ với những câu chuyện, diễn biến của họ sẽ làm mạch truyện chính trở nên hấp dẫn và thú vị, và nhân vật chính cũng được đặt trong những bối cảnh cụ thể, cần thiết để nêu bật lên giá trị và tinh thần mà tác giả muốn truyền tải.

Làm sao để viết truyện trinh thám kinh dị hay

Viết truyện trinh thám kinh dị là một thách thức lớn nhưng cũng đầy hứng thú. Đây là thể loại yêu cầu người viết phải có khả năng sáng tạo cao, tư duy logic mạnh mẽ và biết cách tạo dựng không khí căng thẳng, hấp dẫn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những bước cần thiết và các kỹ thuật quan trọng để viết một câu chuyện trinh thám kinh dị hay.

Lên ý tưởng và lập kế hoạch

Xác định chủ đề

Chủ đề là nền tảng của mỗi câu chuyện. Để viết truyện trinh thám kinh dị, bạn cần chọn một chủ đề hấp dẫn và đầy tiềm năng để khai thác.

– Tội ác: Một vụ giết người bí ẩn, một loạt án mạng không có lời giải đáp, hay một kẻ sát nhân hàng loạt.

– Yếu tố siêu nhiên: Ma quái, quỷ dữ, hoặc các hiện tượng kỳ bí chưa được giải thích.

– Tâm lý học: Khám phá tâm lý của kẻ phạm tội, những động cơ phức tạp và những ám ảnh đen tối.

Lập kế hoạch

Lập kế hoạch chi tiết sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn câu chuyện của mình và tránh lạc lối trong quá trình viết.

– Phác thảo cốt truyện: Vạch ra các sự kiện chính của câu chuyện từ đầu đến cuối, bao gồm cả các nút thắt và cao trào.

– Xây dựng nhân vật: Tạo ra các nhân vật chính và phụ với lý lịch, động cơ và mối quan hệ rõ ràng.

– Địa điểm và bối cảnh: Quyết định nơi và thời gian diễn ra câu chuyện, tạo nên không khí phù hợp với thể loại kinh dị.

Xây dựng cốt truyện hấp dẫn

Mở đầu ấn tượng

Mở đầu truyện phải thu hút sự chú ý của người đọc ngay từ những dòng đầu tiên.

– Sự kiện bất ngờ: Bắt đầu bằng một sự kiện kỳ lạ, một cái chết bí ẩn hoặc một vụ mất tích.

– Giới thiệu nhân vật chính: Đưa nhân vật chính vào một tình huống căng thẳng ngay từ đầu để tạo sự hứng thú.

Tạo ra các nút thắt

Nút thắt là yếu tố quan trọng trong truyện trinh thám kinh dị, giúp duy trì sự căng thẳng và tò mò của người đọc.

– Manh mối sai lệch: Đưa vào các manh mối giả để đánh lạc hướng người đọc và nhân vật chính.

– Tiết lộ bất ngờ: Đưa ra những tiết lộ bất ngờ vào các điểm cao trào để thay đổi hướng đi của câu chuyện.

Cao trào và kết thúc

Cao trào là đỉnh điểm của câu chuyện, nơi mà sự căng thẳng đạt đến mức tối đa.

– Xung đột cực điểm: Đặt nhân vật chính vào một tình huống nguy hiểm tột độ, buộc họ phải tìm cách giải quyết vấn đề.

– Kết thúc thỏa đáng: Kết thúc câu chuyện một cách logic và thỏa đáng, giải đáp tất cả các bí ẩn và tạo cảm giác hài lòng cho người đọc.

Xây dựng nhân vật

Nhân vật chính

Nhân vật chính trong truyện trinh thám kinh dị thường là một thám tử, cảnh sát hoặc một người bình thường bị cuốn vào vụ án.

– Tính cách độc đáo: Tạo ra một nhân vật chính có tính cách và kỹ năng đặc biệt để làm nổi bật sự khác biệt.

– Động cơ rõ ràng: Nhân vật chính cần có một động cơ mạnh mẽ để theo đuổi vụ án đến cùng, dù có gặp phải bao nhiêu khó khăn.

Nhân vật phụ

Nhân vật phụ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển câu chuyện và tạo nên sự phong phú cho thế giới truyện.

– Nhân vật phụ đáng nhớ: Tạo ra những nhân vật phụ có tính cách và câu chuyện riêng, góp phần làm phong phú thêm cốt truyện.

– Vai trò quan trọng: Mỗi nhân vật phụ nên có vai trò cụ thể trong việc thúc đẩy cốt truyện và hỗ trợ nhân vật chính.

Kẻ phản diện

Kẻ phản diện là yếu tố không thể thiếu trong truyện trinh thám kinh dị, tạo nên sự căng thẳng và nguy hiểm.

– Lý lịch bí ẩn: Kẻ phản diện nên có một lý lịch bí ẩn và động cơ phức tạp để tạo sự hấp dẫn.

– Thông minh và nguy hiểm: Kẻ phản diện cần phải thông minh và nguy hiểm để tạo ra thách thức lớn cho nhân vật chính.

Tạo dựng không khí kinh dị

Mô tả chi tiết

Mô tả chi tiết là yếu tố quan trọng để tạo nên không khí kinh dị trong truyện.

– Mô tả cảnh vật: Sử dụng các chi tiết hình ảnh để mô tả cảnh vật, từ những ngôi nhà hoang tàn đến những con đường vắng vẻ.

– Âm thanh và ánh sáng: Sử dụng âm thanh và ánh sáng để tạo cảm giác u ám, đáng sợ.

Tạo cảm giác sợ hãi

Cảm giác sợ hãi là yếu tố chính trong truyện kinh dị, khiến người đọc phải căng thẳng và lo lắng.

– Yếu tố siêu nhiên: Đưa vào các yếu tố siêu nhiên như ma quái, quỷ dữ để tạo cảm giác bí ẩn và đáng sợ.

– Sự cô độc: Tạo ra cảm giác cô độc và bất lực cho nhân vật chính, khiến họ phải đối mặt với nguy hiểm một mình.

Nhịp độ và tình tiết

Nhịp độ và tình tiết của câu chuyện cần phải được kiểm soát tốt để duy trì sự căng thẳng và hấp dẫn.

– Tăng dần căng thẳng: Tăng dần mức độ căng thẳng qua từng tình tiết để giữ chân người đọc.

– Thời gian nghỉ: Đưa vào các khoảng thời gian nghỉ ngắn để người đọc có thể thở phào nhẹ nhõm trước khi tiếp tục đối mặt với nguy hiểm.

Kỹ thuật viết

Lựa chọn ngôn ngữ

Ngôn ngữ là công cụ quan trọng để tạo nên không khí và cảm xúc cho câu chuyện.

– Ngôn ngữ hình ảnh: Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh để tạo ra các bức tranh sống động và rõ ràng.

– Ngôn ngữ tâm lý: Sử dụng ngôn ngữ tâm lý để thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật.

Sử dụng điểm nhìn

Điểm nhìn là góc độ từ đó câu chuyện được kể, có thể ảnh hưởng lớn đến cách người đọc cảm nhận câu chuyện.

– Ngôi thứ nhất: Sử dụng ngôi thứ nhất để đưa người đọc vào sâu trong tâm trí của nhân vật chính, tạo cảm giác chân thực và gần gũi.

– Ngôi thứ ba toàn tri: Sử dụng ngôi thứ ba toàn tri để có thể bao quát toàn bộ câu chuyện và tạo nên sự phức tạp trong việc trình bày thông tin.

Phản hồi và chỉnh sửa

Nhận phản hồi

Nhận phản hồi từ người đọc và các nhà văn khác là cách tốt nhất để cải thiện câu chuyện của bạn.

– Nhóm viết: Tham gia vào các nhóm viết để chia sẻ câu chuyện và nhận phản hồi từ các thành viên khác.

– Đọc thử: Yêu cầu người thân hoặc bạn bè đọc thử và cho ý kiến về câu chuyện.

Chỉnh xửa

Chỉnh sửa là bước cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng để hoàn thiện câu chuyện của bạn.

– Kiểm tra lỗi ngữ pháp: Đảm bảo không có lỗi ngữ pháp và chính tả trong câu chuyện.

– Cải thiện tình tiết: Chỉnh sửa các tình tiết để đảm bảo sự logic và hấp dẫn.

– Tối ưu hóa ngôn ngữ: Tối ưu hóa ngôn ngữ để câu chuyện trở nên mượt mà và cuốn hút hơn.

Tổng quan lại, để viết truyện trinh thám kinh dị, bạn cần chuẩn bị bối cảnh, nhân vật chính và câu chuyện của họ, nhân vật phụ và tác động liên quan, bên cạnh động cơ và mục tiêu cốt lõi của tác phẩm. Một truyện trinh thám kinh dị hay phải hòa hợp được các yếu tố đó, được kết hợp linh hoạt và tạo ra sức hấp dẫn cụ thể cho tác phẩm.