6 cách giữ tinh thần tích cực trong thời gian khó khăn

Không có giải pháp đơn lẻ nào để đối phó với áp lực của thời điểm hiện tại. Dưới đây là 6 cách khác để nuôi dưỡng sự lạc quan trong những thời điểm khó khăn.

Lạc quan là thói quen cần rèn luyện hằng ngày

Tính đến tháng 7, có đến 44% người trưởng thành tại California trải qua mức độ căng thẳng tinh thần thường liên quan đến rối loạn lo âu toàn thể và trầm cảm nặng – cao hơn mức trung bình toàn quốc chỉ 3 điểm. Trong khi đó, vào đầu năm 2019, tỷ lệ này chỉ là 11% – tức đã tăng gấp bốn lần.

Không có giải pháp đơn lẻ nào để đối phó với áp lực của thời điểm hiện tại. Nhưng mỗi hành động nhỏ đều có thể giúp ích. Như đã đề cập gần đây, rèn luyện sự vui tươi có thể cải thiện đáng kể tinh thần. Dưới đây là sáu cách khác để nuôi dưỡng sự lạc quan trong những thời điểm khó khăn.

1. Dọn sạch những thứ hời hợt

Trong cuốn Deep Work, giáo sư khoa học máy tính Cal Newport cho biết: người lao động trí óc trung bình dành 60% thời gian làm việc để giao tiếp qua email và mạng xã hội, trong đó có đến 30% chỉ để trả lời email.

Thói quen này khiến não bộ mắc kẹt trong trạng thái hời hợt vội vàng, làm giảm khả năng tập trung và phá vỡ dòng chảy sáng tạo (flow state). Newport khuyên rằng nên phân bổ thời gian hợp lý và chủ động giới hạn những tương tác phân tán này – ví dụ như chỉ kiểm tra email một lần mỗi ngày vào khung giờ cố định.

Nếu bạn khiến tâm trí mình bận rộn với những điều có ý nghĩa suốt ngày dài, bạn sẽ cảm thấy viên mãn hơn khi kết thúc ngày và bắt đầu ngày mới với tinh thần thư thái hơn – thay vì để bản thân trôi lơ lửng trong những lần lướt web vô định.

2. Tái định nghĩa căng thẳng

Tiến sĩ Kelly McGonigal từ Stanford không tập trung vào mặt tiêu cực của căng thẳng. Thay vào đó, bà cho rằng nếu nhìn căng thẳng như một phản ứng sinh học, ta có thể tận dụng nó như một nguồn năng lượng dồi dào.

Trong cuốn The Upside of Stress, McGonigal khuyến khích ta chuyển đổi phản ứng căng thẳng thành phản ứng thử thách. Thay vì bị đè nặng bởi tác nhân gây căng thẳng, hãy dùng nó như chất xúc tác để bứt phá và thích nghi.

Căng thẳng có thể tạo ra trạng thái tập trung cao độ, giúp bạn cảm nhận và chú ý nhiều hơn đến môi trường xung quanh. Nó khiến bạn nhạy cảm hơn với người khác và với hoàn cảnh hiện tại.

3. Sống như một con mèo

Trong Tao: The Watercourse Way, triết gia Alan Watts đặt câu hỏi: sống lâu liệu có ý nghĩa gì nếu mỗi ngày đều đầy nỗi lo sợ về tương lai? Việc luôn khao khát hạnh phúc sẽ chỉ khiến bạn không bao giờ thỏa mãn.

Giải pháp của ông? Đừng đuổi theo nó nữa. Bạn vẫn có thể có tham vọng – các triết lý phương Đông không cổ vũ sự lười biếng – nhưng việc bám víu vào sự bất mãn là nguy hiểm. Nếu sống trọn trong từng khoảnh khắc, nỗi khổ sẽ dần tan biến.

Những ai hiểu Đạo sẽ vui thú như mèo – ngồi yên quan sát mà không cần mục tiêu. Khi mèo chán ngồi, nó sẽ đứng dậy, đi dạo hay săn chuột. Nó không tự hành xác hay thi gan với mèo khác xem ai ngồi lâu hơn – trừ khi thật sự cần thiết để bắt một con chim.

4. Đừng ngại hy vọng

Giáo sư thần kinh học nhận thức Tali Sharot cho biết: bộ não con người có một thủ thuật thú vị – chúng ta thường lạc quan về tương lai của mình trong khi bi quan về số phận của người khác. Ngay cả trong khủng hoảng kinh tế toàn cầu, ta vẫn tin rằng mình sẽ vượt qua tốt hơn những người xung quanh.

Trong The Optimism Bias, Sharot lý giải: lạc quan mang lại lợi thế cạnh tranh. Chúng ta sinh học mà ra để tin rằng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn hôm nay. Dù có sai lầm, lối tư duy này vẫn đem lại lợi ích cho sức khỏe tinh thần.

Người lạc quan không phải là người tô hồng quá khứ hay hiện tại, mà là người nhìn tương lai qua lăng kính tươi sáng, bất chấp những trải nghiệm thất vọng trước đó.

5. Tìm kiếm ý nghĩa, không chỉ hạnh phúc

Tác giả Emily Esfahani Smith viết rằng triết gia Kant sẽ phản đối lời khuyên hiện đại kiểu hãy theo đuổi đam mê của bạn. Cuộc sống không chỉ là theo đuổi từng sở thích, mà là xác định cách bạn có thể đóng góp cho thế giới.

Trong cuốn The Power of Meaning, Smith chỉ ra: 40% người trưởng thành ở Mỹ không thể diễn tả được mục đích sống. Hơn 100 triệu người đang sống mà thiếu đi ý nghĩa. Có lẽ một phần vấn đề nằm ở việc quá tập trung vào đam mê mà quên đi định hướng sâu xa hơn.

Hầu hết các mục tiêu thường ngày đều đơn giản – đi làm đúng giờ, đến phòng gym, rửa bát. Nhưng mục đích sống là một đích đến lâu dài, luôn hiện hữu như mũi tên dẫn đường cho hành vi và cấu trúc cuộc sống của ta.

6. Cùng nhau chia sẻ một bữa ăn

Nhà thần kinh học Peter Whybrow viết trong The Well – Tuned Brain rằng: người Mỹ dành nhiều thời gian lái xe hơn là ăn cơm cùng nhau. Trong thời gian giãn cách, nhiều người có cơ hội quay lại căn bếp, nhưng cũng không ít người lại lạm dụng thức ăn nhanh và đồ ăn sẵn.

Whybrow cho rằng công nghiệp thực phẩm hiện nay ưu tiên lợi nhuận hơn khẩu vị. Dù chúng ta biết rất nhiều về vi chất dinh dưỡng và sức khỏe, nhưng lại ít dành thời gian để tận hưởng những bữa ăn thực sự chất lượng. Khoa học chỉ có ý nghĩa khi không làm lu mờ nghi lễ và sự kết nối.

Y học và nấu ăn cùng khởi nguồn từ một kho tàng trí tuệ – nơi sức khỏe và niềm vui gắn liền với nhau qua những bữa ăn ngon lành.

Tích cực không phải là sự phủ nhận thực tại, mà là lựa chọn cách phản ứng trước nó. Dù bạn chọn thiền định như mèo, nấu một bữa ăn từ tâm hay đơn giản là gửi một email ít hơn mỗi ngày – mỗi bước nhỏ đều là một hành động lớn để bảo vệ sức khỏe tinh thần của bạn.