Minh Niệm | Hiểu về trái tim (Lời tác giả)

Người ta vẫn thường nói rằng nghèo là khổ, nghèo khổ, chứ ít ai nói giàu khổ cả. Thật ra, người nghèo có nỗi khổ của người nghèo mà người giàu cũng có nỗi khổ của người giàu. Người nghèo vì không chấp nhận cái nghèo, oán ghét cái nghèo, muốn được giàu nên mới khổ. Còn người giàu lại sợ bấy nhiêu tài sản chưa đủ làm người khác nể phục, sợ bị phá sản, sợ bị kẻ xấu lợi dụng hay hãm hại nên mới khổ.

So ra cái khổ của người giàu còn phức tạp và nan giải hơn người nghèo. Phải chi trong xã hội ai cũng như ai, ai cũng sở hữu tài sản như nhau thì chắc chắn ý niệm giàu nghèo sẽ không có. Nhưng điều ấy không bao giờ là thực tế khi con người ngày càng ưa chuộng vật chất và xem đó là điều kiện căn bản của hạnh phúc. Cho nên, nếu ta may mắn không bị cuốn theo quan niệm của xã hội mà thoát ra khỏi ý niệm giàu nghèo, ta thấy sự hưởng thụ vật chất không phải là lý do lớn nhất để ta có mặt ở trên cõi đời này, thì chắc chắn ta sẽ không còn than nghèo khổ nữa.

Người ta cũng thường gộp chung cực với khổ, cực khổ. Nhưng bản thân của sự cực nhọc chưa chắc đã là khổ. Chỉ vì ta kháng cự lại nó, ta muốn mình không phải vất vả mà vẫn có đầy đủ mọi thứ tiện nghi như bao người khác nên ta mới khổ. Ta chỉ biết so sánh, đòi hỏi, chứ không chịu tìm hiểu căn nguyên sâu xa tại sao mình lại cơ cực.

Cách đây mười tám năm, tôi đã hăm hở ra đi tìm hạnh phúc chân thật. Khi ấy, ý niệm về hạnh phúc chân thật trong tôi còn khá mơ hồ, nhưng tôi vẫn tin chắc rằng sẽ luôn có những giá trị bất biến giữa cuộc đời đầy biến động này. Cho đến mười năm sau, tôi mới tìm thấy con đường hạnh phúc. Và mãi đến bây giờ, tôi mới đủ tự tin để chia sẻ lại những khám phá và trải nghiệm của mình từ con đường ấy. Chắc chắn tôi sẽ còn tiếp tục chia sẻ đến mọi người những kinh nghiệm sâu sắc hơn, vì tôi vẫn còn đang trên đường khám phá.

May mắn lớn nhất trong cuộc hành trình là tôi đã gặp được những bậc thầy lỗi lạc. Nhờ tiếp nhận được những chánh kiến căn bản quan trọng, nên tôi đã không rơi vào những cạm bẫy đáng tiếc và rút ngắn được rất nhiều thời gian. Thật ra, khi đã nhận ra con đường một cách rõ ràng, tôi vẫn còn loanh quanh tìm kiếm những điều kiện thuận lợi bên ngoài, dù chúng được ngụy trang dưới những hình thức rất trang nghiêm và xứng đáng. Đó cũng là do thói quen hướng ngoại lâu đời; song lý do chính vẫn là chưa đủ đức tin nơi chính mình, nhất là mỗi khi trực diện với những bức tường phiền não quá lớn. Nhiều lần thất bại nặng nề trước những bức tường ấy, tôi đã rất mệt mỏi, chán nản và khủng hoảng trầm trọng.

Thế nhưng, mọi thứ xảy ra hoàn toàn ngoài sự suy nghĩ. Nhờ rơi vào tận cùng vực thẳm khổ đau mà bản năng sinh tồn đột nhiên bộc phát đến cực đỉnh và nó đã đưa tôi trở về với sự sống. Bấy giờ, tôi rất thèm được sống, chỉ cần sống tươi tỉnh bình thường như bao sinh linh màu nhiệm khác mà không cần phải tranh đấu để đạt được điều gì nữa cả. Tôi vui vẻ chấp nhận chính mình với tất cả những gì mình đang có và cố gắng sống thật hài hòa với mọi cá thể xung quanh. Thật không ngờ, ngay những giây phút ấy tôi đã cảm nhận đất trời đang dang rộng cánh tay chào đón mình. Tôi nhận ra mình đã bước đi thật sự.

Tôi đã nắm được bí quyết của sự chuyển hóa là không nên dùng ý chí để áp đặt hay nhồi nặn tâm mình trở thành một kiểu mẫu tốt đẹp nào đó, chỉ cần quan sát và thấu hiểu chúng. Thế nhưng bản năng đi tìm chỗ đứng cho cái tôi vẫn luôn chiếm ưu thế và đánh gục những năng lực công phu ban đầu. Tuy nhiên, sau những thất bại ấy tôi lại đón nhận thêm kinh nghiệm mới về bản chất của phiền não. Tôi đã thực sự hứng thú với công việc khám phá chính mình và dành mọi ưu tiên cho nó. Đôi lúc, tôi cũng không thể ngờ rằng mình đã sống sót qua những ngày tháng bỏ rơi sự hưởng thụ, dù đó chỉ là một sự quan tâm hay công nhận. Chính vì thế mà tôi càng tin chắc rằng, việc đưa tâm thức vượt lên những cung bậc cao hơn để nhìn đúng đắn hơn về thân phận của mình và bản chất cuộc sống là điều hoàn toàn có thể làm được giữa cuộc sống có quá nhiều sự chi phối như hiện nay.

Dù chưa chuyển hóa hết những cố tật phiền não, nhưng tôi đã khám phá được toàn bộ cơ chế vận hành của chúng. Quan sát và thử nghiệm qua hàng trăm người sống xung quanh, tôi cũng nhận ra kết quả tương tự nhau. Nhất là khi đối chiếu với tuệ giác của những bậc thầy thành công đi trước, tôi càng tin tưởng hơn vào con đường mình đang đi. Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ nghĩ rằng những gì được chia sẻ trong cuốn sách này là của riêng mình cả. Nó thật sự là tác phẩm được làm từ vô số yếu tố: nổi bật nhất là tinh hoa văn hóa Việt Nam, tuệ giác đạo Phật, những khám phá của khoa học hiện đại và cả những khổ đau bế tắc của bao người thân quen hay những vấn nạn trong cuộc sống. Tôi chẳng qua chỉ là kẻ có công chọn lọc và hệ thống lại, thêm chút khám phá từ nơi bản thân và tìm ra được cách diễn đạt khá gần gũi để mọi người có thể hiểu và ứng dụng một cách dễ dàng.

Cuốn sách này tuy trình bày chi tiết những tâm lý từ đơn giản đến phức tạp, nhưng nó không hẳn là một cuốn sách tâm lý học. Vì nó còn có thể chữa lành những vết thương trong tâm hồn bạn, ngay khi bạn mở lòng ra đón nhận nó. Huống chi, càng nắm vững những phương pháp trong ấy và quyết tâm thực hành, thì bạn càng hóa giải được những phiền muộn lớn lao hơn. Dù vậy, bạn cũng đừng tin rằng khi bạn đã hiểu biết một cách tường tận những vấn đề được trình bày trong cuốn sách này, thì bạn đã có đủ khả năng nắm được hạnh phúc chân thật. Bạn đừng quên, bạn chỉ mới có con đường mà thôi. Bạn cần phải hội tụ rất nhiều điều kiện quan trọng khác nữa. Ít nhất, bạn đã nghiền ngẫm để hiểu một cách đúng đắn và tin tưởng vững chắc nơi con đường ấy. Rồi bạn phải có quyết tâm mạnh mẽ làm mới cuộc đời mình để dành mọi cơ hội thuận lợi cho nó và siêng năng luyện tập. Và điều không thể thiếu là bạn cần phải đối đầu với những nghịch cảnh lớn lao để bạn có cơ hội ứng dụng triệt để những gì mình đã hấp thụ, và để bạn thấy rõ sự khác biệt giữa hiểu biết của tư duy và hiểu biết của thực chứng. Nhưng bạn cũng đừng quá lo lắng. Chỉ cần bạn chính thức bước đi trên con đường ấy là bạn đã nếm trải ngay hương vị của hạnh phúc rồi. Càng tiến xa thì hạnh phúc của bạn sẽ càng lớn hơn.

Ngay cả khi bạn không thể đọc hết cuốn sách, vì có những quan điểm khá xa lạ hoặc tương phản với nhận thức hiện tại của bạn, thì bạn cũng đừng vội nghĩ là nó không phù hợp với mình. Khi nào rảnh rỗi hay cảm thấy cần thiết thì bạn cứ thong thả đọc lại. Mỗi lần đọc, chắc chắn bạn sẽ có một cái thấy mới về nó. Bởi vì bạn vốn rất tin tưởng và bám chặt vào hiểu biết của mình, thì không dễ gì bạn mở lòng đón nhận thêm những hiểu biết mới. Hoặc có thể vì một vài thành kiến nào đó mà bạn đã tự ngăn mình không thể đến với cuốn sách một cách trọn vẹn. Cũng có khi bạn đã vất nó vào một xó xỉnh nào đó và quên bẵng đi. Nhưng khi vướng vào vài nghịch cảnh, hay đối diện với những nỗi khổ niềm đau trong chính mình, thì bạn sẽ nhận ra phản ứng của mình đột nhiên khác hẳn trước đây. Dường như có một sức mạnh nào đó đến giúp bạn. Thật ra, khi bạn đã tâm đắc bất kỳ điều nào trong cuốn sách này, thì nó vẫn được lưu trữ trong chiều sâu tâm thức của bạn. Nó sẽ âm thầm liên kết hoạt động cùng với những hiểu biết sâu sắc khác trong chính bạn. Đến khi nào đủ điều kiện thì nó sẽ làm thành hiệu ứng.

Vì lẽ đó, tôi mong bạn hãy đón nhận cuốn sách này như đón nhận một người bạn đồng hành – đừng quá hy vọng, cũng đừng quá hờ hững. Dĩ nhiên, không thể nào diễn giải hết mọi ngõ ngách sâu kín của tâm lý trong cuốn sách bé nhỏ như thế này, nên tôi hứa sẽ cố gắng viết tiếp khi điều kiện thích hợp, nhất là được đón nhận thêm những trải nghiệm và khám phá quý báu từ các bạn. Thật ra, nếu bạn có đức tin nơi những hiểu biết trong cuốn sách này, thì nó đã quá đủ để làm hành trang cho công trình khám phá hạnh phúc chân thật của bạn rồi. Đặc biệt trong bối cảnh cái xấu đang dần lấn át cái tốt như hiện nay, nó là tác nhân rất cần thiết để khơi dậy những giá trị tinh thần đang ngủ quên trong mỗi chúng ta.

Virginia, mùa hoa anh đào nở 2010.

Minh Niệm.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 01 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 02 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 03 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 04 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 05 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 06 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 07 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 08 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 09 tại đây.

Đọc Hiểu về trái tim, chương 10 tại đây.