Tò mò cộng với thất bại là hộ chiếu dẫn đến sự xuất chúng

Nghiên cứu cho thấy sự tò mò kích hoạt các phần của não liên quan đến sự mong đợi, khiến cho câu trả lời trở nên thỏa mãn hơn khi được khám phá.

Bạn có biết chữ cái nào là chữ cuối cùng được thêm vào bảng chữ cái tiếng Anh? Hoặc nhạc cụ nào được phát minh để tạo ra âm thanh giống như con người đang hát? Hay tên của dải ngân hà mà Trái Đất của chúng ta thuộc về là gì?

Tôi hoàn toàn không biết câu trả lời cho hai câu hỏi đầu tiên. Tôi thấy chính các câu hỏi đó rất thú vị, điều này hiển nhiên khiến tôi tò mò về câu trả lời. Còn đối với câu hỏi thứ ba, tôi ít tò mò hơn vì tôi có thể dễ dàng trả lời nó.

Nghiên cứu của Min Jeong Kang, Colin Camerer và các đồng nghiệp

Năm 2009, Min Jeong Kang, Colin Camerer và các đồng nghiệp là một trong những người đầu tiên nghiên cứu cách não của chúng ta phản ứng với các câu hỏi đố vui như thế này, không phải vì họ thích đố vui (dù có thể họ cũng thích), mà chủ yếu vì họ muốn nghiên cứu mức độ tò mò mà các câu hỏi như vậy khơi dậy, và các phần của não bộ được huy động trong quá trình này. Họ muốn xem điều gì xảy ra trong não của chúng ta khi chúng ta cảm thấy tò mò.

Để làm điều này, họ đã thực hiện một nghiên cứu hình ảnh não bộ bằng cách sử dụng máy fMRI. FMRI là viết tắt của Hình ảnh Cộng hưởng Từ chức năng, và một chiếc máy fMRI cho phép các nhà nghiên cứu xem những vùng não nào được kích hoạt khi con người tham gia vào các hoạt động tinh thần như nhìn, suy nghĩ, lựa chọn, và các hoạt động khác.

Kang và các đồng nghiệp đã chọn bốn mươi câu hỏi đố vui thuộc nhiều chủ đề khác nhau được thiết kế để làm cho người tham gia cảm thấy hoặc rất tò mò, hoặc không tò mò lắm, giống như những gì các câu hỏi trên đã làm với tôi.

Cách thực hiện thí nghiệm

Khi những người tham gia đã nằm trong máy fMRI, bốn mươi lần thử nghiệm bắt đầu. Đối với mỗi lần thử, người tham gia sẽ được xem một câu hỏi đố vui, và yêu cầu đoán câu trả lời trong im lặng. Sau khi đoán, họ được yêu cầu đánh giá mức độ tò mò của mình về câu trả lời thực sự. Họ cũng được yêu cầu đánh giá mức độ tự tin về câu trả lời của mình. Sau đó, mỗi câu hỏi đố vui lại được hiển thị, kèm theo câu trả lời đúng để người tham gia có thể xem liệu câu trả lời của mình có chính xác hay không. Quy trình này lặp lại cho đến khi tất cả bốn mươi câu hỏi đố vui được giải quyết. Sau khi ra khỏi máy fMRI, những người tham gia được yêu cầu nhớ lại và chia sẻ các câu trả lời ban đầu của mình.

Họ phát hiện ra rằng đối với những câu hỏi mà người tham gia báo cáo rằng họ rất tò mò, các phần của não thường liên quan đến sự mong đợi phần thưởng đã sáng lên. Những vùng này thường sáng lên khi chúng ta dự đoán rằng điều gì đó tốt đẹp hoặc đáng mong đợi sắp xảy ra. Hãy tưởng tượng bạn cảm thấy thế nào ngay trước khi xem một buổi hòa nhạc hoặc một bộ phim mà bạn rất mong chờ, hoặc khi bạn đang chờ một bữa ăn tại nhà hàng mà bạn đã lên kế hoạch từ lâu – đó là loại mong đợi được ghi nhận trong khu vực này của não.

Bộ não học hỏi nhiều hơn từ thất bại so với thành công

Đó là cách mà não bộ hành xử trong giai đoạn mong đợi. Tiếp theo, như bạn biết, là phần Tiết lộ. Khi những người tham gia cuối cùng đã có câu trả lời cho các câu hỏi đố vui, các phần của não bộ thường liên quan đến trí nhớ, học hỏi và hiểu ngôn ngữ trở nên hoạt động. Điều thậm chí còn đáng chú ý hơn là những khu vực này được kích hoạt mạnh mẽ hơn khi câu trả lời ban đầu là sai so với khi nó là đúng. Nói cách khác, nếu bạn ban đầu trả lời sai một câu hỏi đố vui, các khu vực liên quan đến trí nhớ và học hỏi được kích hoạt mạnh mẽ hơn khi bạn cuối cùng nhìn thấy câu trả lời đúng so với nếu bạn đã trả lời đúng từ đầu.

Có sự học hỏi lớn hơn trong não từ thất bại so với thành công. Nói một cách đơn giản, những phát hiện này cho thấy rằng sự tò mò tạo ra sự mong đợi về một phần thưởng (cho câu trả lời đúng), và khi chúng ta nhận được phần thưởng đó (câu trả lời đúng), não bộ hành động để củng cố trí nhớ của chúng ta để chúng ta học được câu trả lời đúng. Và quá trình học này mạnh hơn nếu chúng ta ban đầu thất bại hơn là thành công.

Thất bại giúp học hỏi lâu hơn

Và việc học hỏi từ thất bại cũng bền vững hơn. Ngay cả sau mười ngày, Kang và các đồng nghiệp phát hiện rằng những người tham gia có thể nhớ lại các câu trả lời đúng cho những câu hỏi mà họ đã đoán sai ban đầu, cho thấy rằng thất bại có thể khiến chúng ta tò mò muốn biết câu trả lời đúng, và một khi chúng ta học được nó, kiến thức đó sẽ ở lại lâu hơn.