Làm sao để xây dựng nhân vật trong truyện khi viết lách?

Xây dựng nhân vật đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc truyện, chúng là xương sống của mạch truyện, bên cạnh cấu trúc nội dung. Bài viết sau cung cấp những thông tin hữu ích về xây dựng nhân vật trong truyện để các bạn áp dụng trong tác phẩm của mình.

Chuỗi bài viết Làm chủ nghệ thuật viết lách là những hướng dẫn căn bản giúp bạn làm chủ kỹ năng viết lách của bản thân.

Làm sao để xây dựng nhân vật trong truyện của mình?

Để xây dựng nhân vật trong truyện của mình trong hành trình viết (writing process), bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

– Bạn nên thiết lập vai trò của nhân vật trong câu chuyện, xác định họ là nhân vật chính, phản diện, phụ, cố vấn hay đối tượng yêu đương.

– Bạn nên xác định mục tiêu kể chuyện của nhân vật, tức là họ phải phục vụ một mục đích nào đó trong câu chuyện. Nếu bạn có thể xóa một nhân vật mà không ảnh hưởng đến cốt truyện hoặc thế giới trong truyện, thì nhân vật đó không cần thiết.

– Bạn nên xây dựng danh tính của nhân vật, bao gồm các yếu tố nhân khẩu học cơ bản như tuổi tác, giới tính, bản dạng giới, chủng tộc, tôn giáo, dân tộc, trình độ học vấn và các định danh khác.

– Bạn nên chọn tên cho nhân vật, để gợi ý về thời đại, tổ tiên, hoặc hệ thống tên gọi trong thế giới hư cấu của bạn.

– Bạn nên miêu tả ngoại hình của nhân vật, bao gồm chiều cao, xây dựng, màu sắc và các yếu tố khác như hành vi, dáng đi, dị tật hay ngôn ngữ cơ thể.

– Bạn nên phát triển nhân cách của nhân vật, bằng cách khám phá những cách mà các đặc điểm tính cách ảnh hưởng đến giọng nói và trải nghiệm sống của họ.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các biện pháp khác để xây dựng nhân vật, chẳng hạn như:

– Miêu tả quá khứ và hoàn cảnh của nhân vật.

– Tạo ra mâu thuẫn và xung đột cho nhân vật.

– Cho nhân vật có sở thích và niềm đam mê riêng.

– Cho nhân vật có sự phát triển và thay đổi qua câu chuyện.

Làm sao để tạo ra một nhân vật độc đáo?

Để tạo ra một nhân vật độc đáo, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

– Bạn nên tạo ra một nhân vật có tính cách, ngoại hình, tên và danh tính riêng biệt, không trùng lặp hoặc tương đồng với các nhân vật khác, cũng đừng ngại tạo ra những nhân vật khiếm khuyết bởi đó là cách làm nổi bật ý đồ tác phẩm tốt nhất.

– Bạn nên cho nhân vật có một mục tiêu, một mâu thuẫn và một sự phát triển qua câu chuyện, để khiến người đọc quan tâm đến hành trình của họ.

– Bạn nên cho nhân vật có những sở thích, niềm đam mê, quá khứ và hoàn cảnh riêng, để tạo ra những chi tiết thú vị và độc đáo cho họ.

– Bạn nên sử dụng các phần mềm hoặc công cụ hỗ trợ để tạo ra nhân vật 2D hoặc 3D, bằng cách nhập tệp PNG hoặc PSD, tạo ra bộ xương và gian lận cho nhân vật.

– Bạn nên thử nghiệm với các phong cách, thể loại và hệ thống tên gọi khác nhau, để tạo ra những nhân vật phù hợp với thế giới hư cấu của bạn.

Làm thế nào để đảm bảo nhân vật phát triển hợp lý

Để đảm bảo nhân vật phát triển hợp lý, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

– Bạn nên xác định mục tiêu, mâu thuẫn và sự phát triển của nhân vật từ đầu câu chuyện, và cho nhân vật có những hành động và quyết định phù hợp với những yếu tố đó.

– Bạn nên cho nhân vật gặp phải những thử thách, xung đột và khó khăn, để khiến họ phải thay đổi, trưởng thành và học hỏi.

– Bạn nên cho nhân vật có những mối quan hệ và tương tác với các nhân vật khác, để tạo ra những ảnh hưởng, ảnh hưởng lẫn nhau và sự phát triển của các nhân vật.

– Bạn nên tuân thủ nguyên tắc phát triển, tức là khi xem xét các sự vật, hiện tượng phải đặt nó trong sự vận động, phát triển và phải phát hiện ra các xu hướng biến đổi, chuyển hóa chúng.

– Bạn nên cho nhân vật có sự kế thừa và liên kết giữa các giai đoạn phát triển, để tạo ra một quá trình phát triển liền mạch và tự nhiên.

Các mô hình phát triển nhân vật phổ biến trong truyện là gì?

Có nhiều mô hình phát triển nhân vật trong truyện, nhưng một số phổ biến nhất là:

Mô hình nhân vật chính

Mô hình nhân vật chính là nhân vật giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức và triển khai tác phẩm. Ở đây, nhà văn thường tập trung miêu tả, khắc họa tỉ mỉ từ ngoại hình, nội tâm, quá trình phát triển tính cách của nhân vật. Có nhiều mô hình phát triển nhân vật chính trong truyện, nhưng một số phổ biến nhất là:

– Mô hình nhân vật chính theo hành trình là nhân vật chính phải trải qua một loạt các thử thách, khó khăn và nguy hiểm để đạt được một mục tiêu quan trọng. Ở đây, nhà văn thường miêu tả sự phát triển và thay đổi của nhân vật qua các giai đoạn khác nhau của hành trình. Ví dụ: Tấm trong Tấm Cám, Từ Hải trong Kiều, Harry Potter trong Harry Potter…

– Mô hình nhân vật chính theo quan hệ là nhân vật chính có một mối quan hệ đặc biệt với một hoặc nhiều nhân vật khác, thường là tình yêu, tình bạn hoặc tình thù. Ở đây, nhà văn thường miêu tả sự phát triển và thay đổi của nhân vật qua các tương tác và cảm xúc với các nhân vật liên quan. Ví dụ: Thúy Vân và Thúy Kiều trong Thúy Kiều, Romeo và Juliet trong Romeo và Juliet, Sherlock Holmes và Watson trong Sherlock Holmes…

– Mô hình nhân vật chính theo xung đột nội tâm là nhân vật chính phải đối mặt với một sự lựa chọn khó khăn, một mâu thuẫn giữa hai giá trị hoặc hai mong muốn. Ở đây, nhà văn thường miêu tả sự phát triển và thay đổi của nhân vật qua các suy nghĩ, cảm xúc và quyết định của họ. Ví dụ: Hamlet trong Hamlet, Raskolnikov trong Tội ác và trừng phạt, Dương Quý Phi trong Dương Quý Phi bí sử…

Mô hình nhân vật phụ

Mô hình nhân vật phụ là nhân vật không quan trọng lắm đối với cốt truyện, nhưng có vai trò bổ sung, hỗ trợ hoặc làm nền cho nhân vật chính. Ở đây, nhà văn thường miêu tả sơ lược, đơn giản hoặc không rõ ràng về những đặc điểm của nhân vật. Có nhiều mô hình phát triển nhân vật phụ trong truyện, nhưng một số phổ biến nhất là:

– Mô hình nhân vật phụ theo vai trò là nhân vật phụ có một chức năng cụ thể đối với nhân vật chính hoặc cốt truyện. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những đặc điểm liên quan đến vai trò của nhân vật, như cố vấn, bạn bè, địch thủ, người yêu, người thân… Ví dụ: Bà nội trong Tắt đèn của Ngô Tất Tố, Thúy Vân trong Thúy Kiều của Nguyễn Du, Watson trong Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle…

– Mô hình nhân vật phụ theo tính cách là nhân vật phụ có một tính cách nổi bật, đặc biệt hoặc khác biệt so với nhân vật chính hoặc các nhân vật khác. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những đặc điểm tính cách của nhân vật, như hài hước, lạc quan, ác độc, ngây thơ… Ví dụ: Ông Già trong Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài, Quỳnh trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, Gollum trong Chúa tể của những chiếc nhẫn của J.R.R. Tolkien…

– Mô hình nhân vật phụ theo sự kiện là nhân vật phụ xuất hiện trong một hoặc một số sự kiện quan trọng của cốt truyện, để tạo ra sự bất ngờ, kịch tính hoặc biến cố cho nhân vật chính hoặc câu chuyện. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những hành động và ảnh hưởng của nhân vật trong sự kiện đó. Ví dụ: Thầy bói trong Lão Hạc của Nam Cao, Bà Tiên trong Tấm Cám của dân gian, Gandalf trong Chúa tể của những chiếc nhẫn của J.R.R. Tolkien…

Mô hình nhân vật phản diện

Mô hình nhân vật phản diện là nhân vật đối lập, gây khó khăn hoặc ngăn cản cho nhân vật chính. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những đặc điểm tiêu cực, xấu xa, độc ác hoặc bất công của nhân vật. Có nhiều mô hình phát triển nhân vật phản diện trong truyện, nhưng một số phổ biến nhất là:

– Mô hình nhân vật phản diện theo độc ác là nhân vật phản diện có một mức độ độc ác khác nhau, từ nhẹ nhàng đến tàn bạo, từ thụ động đến chủ động. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những hành vi, lời nói và suy nghĩ của nhân vật để thể hiện mức độ độc ác của họ. Ví dụ: Cám trong Tấm Cám, Tú Bà trong Truyện Kiều, Voldemort trong Harry Potter…

– Mô hình nhân vật phản diện theo nguồn gốc là nhân vật phản diện có một nguồn gốc khác nhau, từ con người đến thần linh, từ thực tại đến hư cấu. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những đặc điểm ngoại hình, quyền năng và lịch sử của nhân vật để thể hiện nguồn gốc của họ. Ví dụ: Hồng Hạnh trong Hoa Tiên, Sauron trong Chúa tể của những chiếc nhẫn…

– Mô hình nhân vật phản diện theo mục tiêu là nhân vật phản diện có một mục tiêu khác nhau, từ cá nhân đến tập thể, từ thiện chí đến ác ý. Ở đây, nhà văn thường miêu tả những động cơ, lý do và phương tiện của nhân vật để thể hiện mục tiêu của họ. Ví dụ: Cụ Lý trong Bà già đến từ âm phủ, Thúc Sinh trong Truyện Kiều, Thanos trong Avengers…

Mô hình nhân vật lấy vật

Mô hình nhân vật lấy vật trong truyện là mô hình nhân vật được sinh ra từ một đồ vật hoặc một hiện tượng nào đó. Ở đây, nhà văn thường gán cho nhân vật những phẩm chất của con người và cho nó có sự phát triển và thay đổi qua câu chuyện. Ví dụ: Dế mèn trong Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài, Cây tre trong Cây tre trăm đốt của Nguyễn Nhược Pháp, Mặt trời trong Mặt trời đi làm của Nguyễn Quang Sáng…Mô hình nhân vật lấy vật là nhân vật được sinh ra từ một đồ vật hoặc một hiện tượng nào đó. Ở đây, nhà văn thường gán cho nhân vật những phẩm chất của con người và cho nó có sự phát triển và thay đổi qua câu chuyện.

Những lưu ý khi xây dựng tính cách nhân vật

Xây dựng tính cách nhân vật là một công việc quan trọng trong viết lách sáng tạo, bởi tính cách nhân vật sẽ ảnh hưởng đến hành động, lời nói, suy nghĩ và cảm xúc của họ trong câu chuyện. Để xây dựng tính cách nhân vật, bạn có thể tham khảo những lưu ý sau:

– Xác định vai trò và mục tiêu của nhân vật. Bạn cần biết nhân vật của bạn đóng vai gì trong câu chuyện, họ muốn gì và họ sẽ làm gì để đạt được mục tiêu đó. Vai trò và mục tiêu của nhân vật sẽ giúp bạn tạo ra những xung đột và thử thách cho họ, cũng như thể hiện quan điểm và giá trị của họ.

– Xác định danh tính và ngoại hình của nhân vật. Bạn cần biết nhân vật của bạn là ai, họ có những đặc điểm nhân khẩu học nào, như tuổi tác, giới tính, bản dạng giới, chủng tộc, tôn giáo, dân tộc, trình độ học vấn… Bạn cũng cần miêu tả ngoại hình của nhân vật, bao gồm chiều cao, cân nặng, màu da, màu tóc, màu mắt… Ngoại hình của nhân vật có thể phản ánh tính cách hoặc ngược lại.

– Xác định tính cách và thế giới nội tâm của nhân vật. Bạn cần biết nhân vật của bạn có những phẩm chất tích cực và tiêu cực gì, họ có những sở thích và ghét gì, họ có những ước mơ và nỗi sợ gì… Bạn cũng cần khám phá thế giới nội tâm của nhân vật, bao gồm suy nghĩ, cảm xúc và lý do đằng sau các quyết định và hành động của họ.

– Xác định quá khứ và hoàn cảnh của nhân vật. Bạn cần biết nhân vật của bạn đã trải qua những gì trong quá khứ, họ có những ký ức hay ám ảnh gì, họ có bị ảnh hưởng bởi những sự kiện hay người nào… Bạn cũng cần biết hoàn cảnh hiện tại của nhân vật, họ sống ở đâu, làm gì, có ai bên cạnh… Quá khứ và hoàn cảnh của nhân vật sẽ giúp bạn hiểu được nguyên nhân và hậu quả của tính cách và mục tiêu của họ.

– Xác định tài năng và khuyết điểm của nhân vật. Bạn cần biết nhân vật của bạn có những kỹ năng hay khả năng đặc biệt gì, họ có thể làm được điều gì mà người khác không thể. Bạn cũng cần biết nhân vật của bạn có những điểm yếu hay khiếm khuyết gì, họ không thể làm được điều gì mà người khác có thể. Tài năng và khuyết điểm của nhân vật sẽ giúp bạn tạo ra những ưu thế và khó khăn cho họ, cũng như thể hiện sự độc đáo và phức tạp của họ.

Trên đây là những thông tin về xây dựng nhân vật trong truyện khi viết lách, hy vọng các bạn sẽ có những áp dụng phù hợp, giúp tác phẩm của mình trở nên hoàn thiện và thú vị hơn để cải thiện kỹ năng viết lách của bản thân.