Bài viết trên Instagram ngày 12 tháng 07 năm 2023

xưa kia tôi có cất một ngôi nhà nhỏ kiểu nhà nghỉ mát, đủ cho mình thu người vào trong và dùng nó như cái am con để sống ẩn dật giữa chốn đồng quê. ở đó chỉ vỏn vẹn vài thứ đồ đạc thật cần thiết cho một người tu hành.

và tôi, ông chủ già nua của ngôi nhà này, đã dùng cả bức tường để làm kệ để đồ đạc, thật ra trên ấy đã chất đầy sách vở. cắt hết mọi liên hệ với thế giới bên ngoài, chủ nhân chỉ nhận những thùng sách gửi về từ những nơi xa xăm bên trời tây. chút tiền còm ông ta dành dụm đã trao cả cho một ông Notar bảo quản để rồi hầu hết sẽ được gửi đến nhà buôn sách Mỗ ở Âu châu.

tuy đã già, mắt chủ nhân hãy còn tinh tường như một người da đen châu Phi. giống như bản tính của loài người là hoài niệm kẻ chết, ông ta hay đọc những pho sách cổ. và cũng giống mọi người vốn thích bước ra ngoài phố để tìm những khuôn mặt mới, ông lại đọc những cuốn sách xuất hiện gần đây.

khi nào chán đọc sách, ông dạo trên đụn cát và ngắm rừng tùng. sau đó bước xuống bãi biển để xem sóng cuộn vào bờ. đói lòng thì ăn một bữa cơm rau mà người lão bộc Yasohachi đã soạn sẵn.

ngoài mớ sách, chủ nhân còn thích chơi với cái kính lúp nhỏ. ông dùng nó khi ghé mắt xem hoa hay những nhúm cỏ hái được trên đụn cát. ông cũng sắm một cái kính hiển vi hiệu Zeiss. nhờ đó, ông có thể quan sát những vi sinh vật sống trong nước biển. ông lại có một viễn vọng kính hiệu Mers để ngắm sao hôm nào trời quang. tất cả giúp cho ông hồi tưởng lại thời còn đi học. đó là những thú tiêu khiển ông tự cho phép khi có dịp.

thế nhưng ngay cả trong ngôi nhà nhỏ bé này, ông vẫn không quên nổi những xung động một thời đã khiến ông chạy theo bao nhiêu ảo tưởng. nhớ lại chuyện cũ, ông nghĩ như thế này: chắc chỉ có những bậc thiên tài mới có quyền không thỏa mãn với những công việc hằng ngày.

chủ nhân đang sống những tháng ngày còn lại như trong một giấc mộng dở dang nhưng ông không sợ hãi cũng không ước ao cái chết. trong ký ức của ông, đặc biệt chỉ còn đọng lại quang cảnh bao quát của những năm tháng trôi qua. nó đến và đi trong chớp mắt, nối với nhau thành một chuỗi dài. và lúc đó, đôi mắt của ông mở to ra, long lanh, dõi nhìn về phía mặt biển và bầu trời ở mãi xa khơi.

(tuyển tập Mori Ogai, của tác giả cùng tên).