Bài viết trên Instagram ngày 13 tháng 12 năm 2023

5 giờ sáng, trời chưa tỉnh hẳn và mình vẫn mơ ngủ thì Cát gào lên đòi ăn. cố phớt lờ mãi không xong, mình đành ngồi dậy, thay nước và hạt cho ẻm. chưa tính ngủ lại, mình nhìn ra cửa sổ, khi mắt quen dần với đoạn tối và sáng xen kẽ của buổi tinh mơ thì văng vẳng tiếng chim Bắt cô trói cột, cơm còn cho cục, cá còn cho khúc, lặp lại vậy thêm mấy lần mà chưa hút tiếng. hít hà thấy mùi hoa hồng đang độ thắm, và vẫn nghe ẻm Cát miệt mài nhai hạt, mình biết đấy là thật chứ không phải mơ. nếu điều gì khiến mình ngạc nhiên hơn bầu trời tháng 12 đã tỏ lúc 5 giờ sáng, thì chính là tiếng chim ấy vào lúc này.

khi sống ở Huế, mình ít dựa vào lịch hay dự báo để biết biết mùa này đang đến hay mùa nào chuẩn bị đi, bởi mọi thứ đều có sẵn trong tự nhiên cả. nếu cuối tháng 3, đi từ nhà máy nước sang hướng Kim Long mà dạt ánh mắt về phía thành nội, và thấy cây hoa gạo đang đỏ lửa rồi chín rụng đầy cả góc đường; hay như ở quê, tiếng chim Bắt cô trói cột vang lên từ sáng sớm, vọng suốt cả ngày dài không đứt hơi và tiếp tục như vậy đến khi đêm thăm thẳm. thì mình biết, đó là lúc mùa hè chuẩn bị đến.

đi qua mùa hè, hoa gạo rụng hết rồi lên lá, chồi non; hoa phượng thế chỗ tiếp sau đó, cũng với màu đỏ rực chẳng kém. độ giữa mùa, hoa rụng rồi để lại những quả như cành khẳng khiu, xanh rồi chín tái dần trên cành. mỗi ngày trong suốt cả mùa hè ấy, chim Bắt cô trói cột vẫn miệt mài xin cơm, có lẽ chỉ cần một con thôi cũng đủ sôi động cả góc rừng.

đi qua mùa thu, những cành quả phượng rụng, lá của nhiều loài cây cũng được dịp mà rụng theo. thời tiết dịu nhẹ và tiếng chim xin cơm hút dần rồi biến mất. khi đó, chúng bay về phương nam để tránh rét, và chỉ quay lại để xin cơm khi thời tiết ấm dần trở lại. có lẽ, trong suốt hành trình của tuổi thơ, mình chỉ dựa vào tiếng cơm còn cho cục để quy ước mùa nào đến và mùa nào đi.

nhưng mà khi tập tính di cư của loài chim là khái niệm bất biến; thì biến động thời tiết lại không như vậy, chúng thay đổi, bất ổn theo tháng năm và chẳng có lúc nào giống lúc nào cả. nên khi tiếng chim Bắt cô trói cột vang lên trong sáng tinh mơ giữa mùa đông, mình hoài nghi nghĩ, liệu khi mùa hè đến, hoa gạo rụng đầy rồi thì có loài chim nào sẽ bay trở về quê hay không.