Khi một người mất đi, cả một thế giới biến mất

Khi một người mất đi, cả một thế giới biến mất. Lang thang đọc văn người khác và bất chợt gặp câu này, mình dừng lại và đắm chìm trong chúng suốt mấy hôm liền. Sự đắm chìm kéo dài ấy mang dư âm của cảm giác tìm được câu trả lời cho những hoài nghi trước giờ, rằng mình có thật sự hiểu, thật sự bước vào được thế giới riêng của ai đó hay không?

Khi nói về thế giới riêng, là mình đang nói về tâm thức mỗi người. Đó là một không gian rộng lớn vô cùng; chúng hoặc là miền ký ức có thật, hoặc là những điều hư cấu từ tưởng tượng. Chúng vừa sâu vì không có giới hạn cho những suy nghĩ, và tự do ý chí được vẫy vùng hết sức; lại vừa sắc bởi chẳng có ai có gì định hình hoặc níu giữ, nên những suy nghĩ nằm ngoài tiêu chuẩn cứ luôn túc trực trào dâng.

Hồi còn nhỏ, có một giai đoạn dài mình sống với ông bà nội nhiều hơn là với ba mẹ. Trong giai đoạn ấy, mình được sống trong bầu không khí mà đêm đêm được nghe ông bà trò chuyện, kể những chuyện từ thuở còn nghèo xác nghèo xơ, từ lúc chiến tranh đang khốc liệt đến cả thời bình khi mình chưa được sinh ra. Trong giai đoạn ấy, mình như được sống cùng thời ông bà, được sống trong thế giới với những câu chuyện của họ. Chúng vừa xa xôi lạ lẫm, lại vừa chân thực như mới xảy ra hôm nào.

Nên có lẽ thế mà khoảnh khắc bà mất, một nỗi buồn nảy sinh trong lòng rồi từ từ bùng lên như cơn địa chấn. Mình khóc trong vô vọng, bởi ngoài thương thì còn phát hiện rằng mọi điều bà thường kể nay không còn được nghe kể nữa, và những điều bà chưa kể giờ cũng không còn được kể nữa. Mọi thứ đã biến mất, như chưa từng xảy ra, chưa từng xuất hiện trong thế giới này.

Nên kể từ đó về sau, mình luôn hào hứng khi nghe người khác kể chuyện, kể những chuyện về cuộc đời và những chuyến đi, những điều họ nghĩ và cảm nhận trong cuộc sống của riêng họ. Khi làm vậy, bởi mình sợ rằng nếu không được dịp lắng nghe, thì lại có thêm một thế giới sắp sửa biến mất, thêm một thế giới mà không ai khám phá được hết.

Nhưng rõ ràng là, mình không thể nào khám phá được hết thế giới của một người. Nhưng khi được mở lòng để dấn thân từng chút một vào thế giới ấy, mình lại thêm một cơ hội để hiểu về thế giới của họ. Nhưng mà nếu, đó lamột thế giới quá sâu và tăm tối, khi bước vào cũng chưa chắc sẽ nhìn thấy, hiểu được mọi điều ở trong đó. Chúng như mặt nước lặng yên không gợn sóng, ném viên đá xuống thì chẳng có gì xảy ra cả, phải rũ bỏ mình và bước xuống thì may ra, mới biết được điều gì đang khuấy động ở dưới đó.

Mùa đông tầm 5 năm trước, tan làm xong mình bắt vội chuyến xe cuối để về Huế gặp bạn, ngồi trong quán cafe vốn rất thân quen với cả hai đứa, nhưng chẳng ai mở miệng được câu nào. Trước đó vài tuần, bạn mở lòng chia sẻ với mình nhiều chuyện, đó là những điều vô cùng rối rắm và bất ổn không biết bày tỏ với ai. Việc mình quay trở lại huế dịp ấy, là để gần bạn, và nghe mọi điều được dễ dàng hơn.

Sau cùng thì, bạn bắt đầu trước, thoải mái kể không biết bao nhiêu thì lại hỏi, liệu nghe hết vậy có hiểu được không, anh có bị chi phối mà cảm thấy tiêu cực không? Mình trả lời rằng, nghe thì hiểu nhưng không biết cái hiểu ấy có đúng như những gì đang xảy ra với em không; còn tiêu cực thì không lo lắm, anh biết cách để đi xuống hố sâu cảm xúc của người khác và quay trở lại mà không ảnh hưởng gì.

Nhưng khi nói hiểu, thực ra là mình không hiểu. Bởi trong thế giới của bạn, các tiêu chuẩn vận hành theo cách riêng, và khi vấn đề xảy ra thì chúng cũng được phản ứng theo một cách riêng khác. Khi nói hiểu, thực ra chỉ là mình biết trong thế giới ấy, bạn đang cố gắng để đưa mọi thứ vận hành đúng như bạn muốn.

Dù thế, không phải ai, lúc nào thì mọi chuyện cũng diễn ra được như vậy. Mình từng video call với một người mà phần lớn thời gian là nhìn họ khóc, đến phút cuối em bảo ổn rồi thế là tắt call. Mình biết em không ổn, nhưng chính em cũng không biết chuyện gì đang xảy ra, giữa ổn và không ổn khác nhau như thế nào cũng không rạch ròi được.

Vốn dĩ, sự tồn tại của mình trong 5 năm trước hay ở hiện tại đều không gắn liền vai trò với chiếc phao cứu sinh, bởi mình chẳng làm được gì cả. Mình chỉ là người xuất hiện ở đó, phát ra tín hiệu để các bạn mình không chơi vơi trong cô độc, và biết giữa thế giới thực ngoài kia và thế giới bên trong có sợi dây kết nối do mình tạo nên.