Aldo Leopold | Niên lịch miền gió cát (Chương 05)

Khi những cánh bồ công anh ra dấu tháng Năm đã về trên những đồng cỏ ở Wisconsin, đó cũng là lúc ta có thể lắng nghe tín hiệu cuối cùng của mùa xuân. Ngồi xuống một bụi cỏ, đưa tai về phía trời xanh, lọc ra khỏi màng nhĩ những tiếng chao chát của loài sáo Bắc Mỹ và chim hét cánh đỏ, và bạn sẽ sớm nghe thấy nó: tiếng hát ngao du bay lượn của chú chim choi choi vùng cao, vừa trở về từ Argentina ở phía nam.

Nếu mắt bạn đủ tinh, bạn có thể rà soát bầu trời và nhìn thấy nó, với đôi cánh hơi run run đang xoay vòng quanh những cụm mây trắng tựa bông. Nếu thị lực bạn yếu, thì không cần cố gắng tìm: chỉ cần quan sát các cây cột hàng rào. Chỉ một lát sau là một vệt màu trắng bạc sẽ xoẹt qua, báo cho bạn biết con choi choi đã đậu lên cây cột nào để gập đôi cánh dài nghỉ ngơi. Người nào phát minh ra chữ duyên dáng thì hẳn đã trông thấy cách một con choi choi xếp cánh.

Con chim ngồi đó, toàn bộ thần thái toát lên thông điệp rằng bạn nên liệu nhanh chóng rời khỏi lãnh địa của chúng. Cục Văn thư của hạt có thể đã lưu tên bạn là chủ cánh đồng, nhưng con chim choi choi thì phẩy cánh coi nhẹ những thứ pháp lý tầm thường đó. Nó vừa mới bay hơn 6.000 cây số về đây để thiết lập lại tước hiệu mà những người thổ dân châu Mỹ đã phong cho nó, và đến chừng nào mà những con choi choi con còn chưa biết bay, thì chừng đó đây vẫn là cánh đồng của nó và không ai có quyền xâm lấn mà không gặp phải sự phản đối của con choi choi.

Ở một chỗ gần đó, con choi choi mái đang nằm ấp bốn quả trứng lớn với đầu hình chóp mà sớm thôi sẽ nở ra bốn chú chim con có thể tự kiếm sống ngay sau khi sinh. Ngay khi lớp lông tơ của chúng vừa kịp khô, những con chim con lập tức nháo nhào chạy vào bụi cỏ như những con chuột đi cà kheo, nhưng vẫn thừa sức né tránh những bàn tay vụng về muốn tóm bắt chúng. Sau ba mươi ngày, lũ chim con đã hoàn toàn trưởng thành (không một loài chim nào có thể phát triển với tốc độ tương tự). Đến tháng Tám thì chúng đã thuần thục trong chuyện bay lượn; vào những đêm tháng Tám mát trời, bạn có thể nghe tiếng chúng huýt sáo ra hiệu trước khi chuẩn bị bay đến các đồng cỏ pampa ở Nam Mỹ, một lần nữa chứng tỏ mối liên kết từ thời thượng cổ trên khắp dải châu lục. Mối giao hảo giữa hai bán cầu tuy còn mới mẻ so với con người, nhưng lại quá đỗi thông thường giữa những cư dân lông vũ của trời xanh.

Con chim choi choi vùng cao dễ dàng hòa mình vào khung cảnh vùng đồng quê trồng trọt. Nó bám đuôi những con bò bison lông đen trắng nhởn nhơ gặm cỏ nơi trên thảo nguyên, chấp nhận việc chúng thấy thế những con bò bison nâu hoang dã trước kia. Nó làm tổ trên cả cánh đồng cỏ khô và bãi chăn thả gia súc, nhưng không bị cuốn vào các máy gặt rơm rạ những con gà gô vụng về. Trước khi đám cỏ khô đủ thu hoạch, những con choi choi con đã đủ lông cánh để bay đi. Ở vùng nông trang này, loài chim choi choi chỉ có hai kẻ thù thực sự: mương rãnh và cống thoát nước. Có lẽ một ngày nào đó chúng ta sẽ nhận ra đây cũng là những kẻ thù của loài người.

Vào những năm 1990, đã từng có một khoảng thời gian khi các trang trại ở Wisconsin suýt nữa thì đã để mất loài chim gọi mùa từ xa xưa này, khi các cánh đồng tháng Năm cỏ mọc xanh trong im ắng, và không còn những tiếng huýt sáo báo hiệu thu sắp tới giữa những đêm tháng Tám.

Thuốc súng, cộng thêm sự cám dỗ của món chim choi choi trên bánh mì nướng trong các bữa tiệc lớn theo phong cách Hậu Victoria, đã để lại một hậu quả ngoài tầm cứu vãn. Thật may mắn là đạo luật bảo vệ các loài chim di cư đã được bang Wisconsin áp dụng kịp thời.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 01 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 02 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 03 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 04 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 05 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 06 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 07 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 09 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 10 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 11 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 12 tại đây.

Đọc Niên lịch miền gió cát, chương 13 tại đây.