Mỗi mùa lễ hội, việc kỷ niệm Giáng Sinh luôn làm các nhà lãnh đạo tôn giáo và giới bảo thủ công khai phàn nàn về sự thương mại hóa ngày lễ và sự thiếu hụt ngày càng tăng tinh thần Cơ Đốc.
Mở đầu
Mỗi mùa lễ hội, việc kỷ niệm Giáng Sinh luôn làm các nhà lãnh đạo tôn giáo và giới bảo thủ công khai phàn nàn về sự thương mại hóa ngày lễ và sự thiếu hụt ngày càng tăng tinh thần Cơ Đốc. Nhiều người dường như tin rằng từng có một cách để kỷ niệm ngày sinh của Chúa Kitô một cách thiêng liêng hơn.
Tuy nhiên, những nhận thức về cách tổ chức Giáng Sinh này hầu như không có cơ sở lịch sử. Là một học giả nghiên cứu lịch sử xuyên quốc gia và toàn cầu, tôi đã tìm hiểu về sự ra đời của lễ kỷ niệm Giáng Sinh tại các thị trấn Đức vào khoảng năm 1800 và sự lan tỏa toàn cầu của nghi lễ lễ hội này.
Trong khi người châu Âu tham gia các buổi lễ tại nhà thờ và các nghi thức tôn giáo để kỷ niệm ngày sinh của Chúa Jesus qua nhiều thế kỷ, họ không tổ chức lễ như cách chúng ta làm ngày nay. Cây thông Giáng Sinh và việc tặng quà vào ngày 24 tháng 12 tại Đức chưa lan rộng sang các nền văn hóa Cơ Đốc giáo châu Âu khác cho đến cuối thế kỷ 18 và chỉ đến Bắc Mỹ vào những năm 1830.
Charles Haswell, một kỹ sư và nhà ghi chép cuộc sống thường nhật ở Thành Phố New York, đã viết trong cuốn Reminiscences of an Octogenarian rằng vào những năm 1830, các gia đình Đức sống ở Brooklyn trang trí cây thông Giáng Sinh bằng đèn và đồ trang trí. Haswell tò mò đến mức vào một đêm bão tố và ướt át, ông đã đến Brooklyn chỉ để nhìn những cây thông Giáng Sinh qua cửa sổ các ngôi nhà.
Những cây thông giáng sinh đầu tiên tại Đức
Chỉ đến cuối những năm 1790, phong tục mới trang trí cây thông Giáng Sinh bằng nến sáp và đồ trang trí, cùng việc trao đổi quà tặng, mới xuất hiện tại Đức. Nghi thức lễ hội mới này hoàn toàn nằm ngoài và không liên quan đến các thực hành tôn giáo Cơ Đốc.
Ý tưởng thắp sáng nến trên cây xanh có nguồn gốc từ truyền thống ngoại giáo kỷ niệm ngày đông chí bằng các đống lửa vào ngày 21 tháng 12. Những đống lửa này, vào ngày tối nhất trong năm, nhằm mục đích gợi nhớ đến mặt trời và chỉ đường cho mặt trời trở về. Cây thông Giáng Sinh được thắp sáng nến thực chất là phiên bản thu nhỏ của những đống lửa này.
Nhà thơ Anh Samuel Taylor Coleridge đã đưa ra miêu tả đầu tiên về một cây thông Giáng Sinh được trang trí trong một gia đình Đức khi ông viết vào năm 1799 rằng ông đã thấy một cây như vậy trong một ngôi nhà tư nhân ở Ratzeburg, phía tây bắc nước Đức. Năm 1816, nhà thơ Đức E.T.A. Hoffmann đã xuất bản câu chuyện nổi tiếng Nutcracker and Mouse King. Câu chuyện này chứa đựng ghi chép văn học đầu tiên về một cây thông Giáng Sinh được trang trí bằng táo, kẹo ngọt và ánh sáng.
Từ đầu, tất cả các thành viên trong gia đình, bao gồm cả trẻ em, đều được kỳ vọng tham gia vào việc tặng quà. Quà tặng không phải do một nhân vật thần bí mang đến mà được trao đổi công khai giữa các thành viên trong gia đình – biểu tượng cho văn hóa bình đẳng mới của tầng lớp trung lưu.
Từ gốc rễ đức đến đất Mỹ
Các du khách Mỹ đến Đức vào nửa đầu thế kỷ 19 đã nhận ra tiềm năng của lễ hội này trong việc xây dựng quốc gia. Năm 1835, giáo sư Harvard George Ticknor là người Mỹ đầu tiên quan sát và tham gia vào loại lễ kỷ niệm Giáng Sinh này, đồng thời ca ngợi tính hữu ích của nó trong việc tạo dựng văn hóa quốc gia. Năm đó, Ticknor và con gái 12 tuổi của ông, Anna, đã tham gia cùng gia đình Bá tước von Ungern-Sternberg tại Dresden trong một lễ kỷ niệm Giáng Sinh đáng nhớ.
Các du khách Mỹ khác đến Đức – như Charles Loring Brace, người đã chứng kiến một lễ kỷ niệm Giáng Sinh ở Berlin gần 20 năm sau – coi đây là một lễ hội đặc trưng của Đức với tiềm năng gắn kết con người lại với nhau.
Đối với cả Ticknor và Brace, truyền thống lễ hội này cung cấp chất keo cảm xúc để gắn kết các gia đình và thành viên trong một quốc gia lại với nhau. Năm 1843, Ticknor mời một số người bạn nổi tiếng tham gia lễ kỷ niệm Giáng Sinh tại nhà ông ở Boston, với cây thông Giáng Sinh và việc trao đổi quà tặng.
Buổi tiệc lễ hội của Ticknor không phải là lễ kỷ niệm Giáng Sinh đầu tiên ở Hoa Kỳ có cây thông Giáng Sinh. Các gia đình người Mỹ gốc Đức đã mang phong tục này đến và dựng cây thông trước đó. Tuy nhiên, chính ảnh hưởng xã hội của Ticknor đã đảm bảo sự lan tỏa và chấp nhận xã hội của phong tục lạ lẫm này trong xã hội Mỹ.
Giới thiệu ông già Noel
Trong phần lớn thế kỷ 19, việc kỷ niệm Giáng Sinh với cây thông và trao đổi quà tặng vẫn là một hiện tượng bên lề trong xã hội Mỹ. Hầu hết người Mỹ vẫn hoài nghi về phong tục mới này. Một số người cảm thấy rằng họ phải chọn giữa phong tục Anh cổ xưa như treo tất để đựng quà trên lò sưởi và cây thông Giáng Sinh làm nơi thích hợp để đặt quà. Ngoài ra, việc tìm kiếm các nguyên liệu cần thiết cho phong tục Đức này cũng khó khăn. Các trang trại trồng cây thông phải được tạo ra, và đồ trang trí cần được sản xuất.
Bước tiến quan trọng nhất trong việc đưa Giáng Sinh vào văn hóa Mỹ phổ biến đã đến trong bối cảnh Nội Chiến Mỹ. Tháng 1 năm 1863, Harpers Weekly đã đăng trên trang bìa hình ảnh Ông Già Noel thăm quân đội Liên Bang vào năm 1862. Hình ảnh này, được tạo ra bởi họa sĩ biếm họa người Mỹ gốc Đức Thomas Nast, chính là hình ảnh đầu tiên về Ông Già Noel.
Trong những năm sau đó, Nast phát triển hình tượng Ông Già Noel thành ông lão vui tính với bụng bự và bộ râu trắng dài như chúng ta biết ngày nay. Năm 1866, Nast đã tạo ra Santa Claus and His Works, một bản vẽ chi tiết về các công việc của Ông Già Noel, từ việc làm quà tặng đến ghi chép hành vi của trẻ em. Bức vẽ này cũng giới thiệu ý tưởng rằng Ông Già Noel đi xe trượt tuyết kéo bởi tuần lộc.
Việc tuyên bố Giáng Sinh là ngày lễ liên bang và dựng cây thông Giáng Sinh đầu tiên tại Nhà Trắng đã đánh dấu những bước cuối cùng trong việc biến Giáng Sinh thành truyền thống lễ hội Mỹ. Ngày 28 tháng 6 năm 1870, Quốc Hội thông qua luật biến ngày Giáng Sinh, ngày Đầu Năm, ngày Độc Lập và Lễ Tạ Ơn thành ngày nghỉ lễ cho nhân viên liên bang.
Tháng 12 năm 1889, Tổng thống Benjamin Harrison bắt đầu truyền thống dựng cây thông Giáng Sinh tại Nhà Trắng.
Giáng Sinh cuối cùng đã trở thành một truyền thống lễ hội của người Mỹ.
