Giấc ngủ ngắn không thể bù đắp cho thiếu ngủ

Đã có rất nhiều nghiên cứu về giấc ngủ của con người, nhưng nhiều trong số đó đưa ra kết luận trái ngược nhau.

Một nghiên cứu mới bác bỏ các quan điểm gần đây về lợi ích của việc chợp mắt

Đã có rất nhiều nghiên cứu về giấc ngủ của con người, nhưng nhiều trong số đó đưa ra kết luận trái ngược nhau. Tại Big Think, chúng tôi từng đề cập đến những nghiên cứu ghi nhận lợi ích của giấc ngủ ngắn so với giấc ngủ kéo dài, tầm quan trọng của việc ngủ từ 6 – 8 tiếng mỗi đêm, và thậm chí là quan điểm cho rằng con người chỉ mới gần đây mới bắt đầu ngủ đủ như vậy nên có thể chúng ta… không thật sự cần đến nó.

Hôm nay, chúng tôi bổ sung thêm một góc nhìn mới. Một nghiên cứu từ Đại học Bang Michigan cho thấy các giấc ngủ ngắn không thể phục hồi chức năng nhận thức nếu bạn không ngủ liên tục từ 6 – 8 tiếng với đầy đủ giai đoạn giấc ngủ sóng chậm (slow wave sleep – SWS). (Kết luận này trái ngược với một bài viết khác trên Big Think, dĩ nhiên.) Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên đo lường lợi ích – hoặc sự thiếu vắng lợi ích – của các giấc ngủ ngắn đối với nhận thức.

Cùng ngủ để suy ngẫm

Giấc ngủ sóng chậm (SWS) là giai đoạn phục hồi sâu sắc nhất trong chu kỳ giấc ngủ. Đây là dạng ngủ sâu nhất của giấc ngủ không REM. Trong thời gian này, cơ bắp, nhịp tim và nhịp thở đều thư giãn tối đa, và được đặc trưng bởi các sóng não delta có biên độ lớn. SWS có liên quan đến việc củng cố trí nhớ, và đây cũng là giai đoạn mà con người có thể mơ hoặc mộng du.

Kimberly Fenn từ Phòng thí nghiệm Giấc ngủ và Học tập tại Đại học Bang Michigan – một trong những tác giả của nghiên cứu – chia sẻ: SWS là giai đoạn quan trọng nhất của giấc ngủ. Khi một người không ngủ đủ trong một khoảng thời gian, thậm chí chỉ là trong ngày, họ sẽ tích tụ một nhu cầu ngủ – cụ thể là nhu cầu về SWS. Khi họ ngủ vào buổi tối, họ sẽ sớm bước vào SWS và dành phần lớn thời gian trong giai đoạn này.

Các tác giả của nghiên cứu đã khảo sát ảnh hưởng của thiếu ngủ đối với hai loại nhiệm vụ nhận thức: (1) Sự chú ý bền vững (vigilant attention) – khả năng duy trì sự tập trung liên tục theo thời gian, vốn là thước đo phổ biến nhất trong nghiên cứu nhận thức về thiếu ngủ; và (2) Giữ trật tự thao tác (placekeeping) – khả năng thực hiện một chuỗi các bước theo đúng trình tự mà không bỏ sót hay lặp lại bước nào.

Ngủ ngắn vẫn hơn không?

Các nhà nghiên cứu đã tuyển chọn 275 sinh viên đại học tại Trung tâm Giấc ngủ và Học tập. Mỗi người tham gia được yêu cầu thực hiện hai bài kiểm tra: Psychomotor Vigilance Task (PVT) để đo lường sự chú ý, và bài kiểm tra UNRAVEL để đánh giá khả năng giữ trình tự thao tác – nhằm xác định điểm chuẩn ban đầu của họ.

Sau đó, các thí sinh được chia ngẫu nhiên thành ba nhóm. Một nhóm được cho về nhà ngủ trọn một đêm. Hai nhóm còn lại ở lại phòng thí nghiệm: một nhóm được phép chợp mắt 30 hoặc 60 phút có chứa giai đoạn SWS trong đêm; nhóm còn lại thì thức trắng hoàn toàn. Sáng hôm sau, tất cả đều thực hiện lại các bài kiểm tra PVT và UNRAVEL.

Không ngoài dự đoán, nhóm được ngủ đủ ban đêm thể hiện tốt hơn hẳn hai nhóm còn lại. Fenn cho biết: Nhóm ở lại qua đêm và chỉ ngủ ngắn vẫn chịu ảnh hưởng rõ rệt của thiếu ngủ và mắc nhiều lỗi hơn đáng kể so với nhóm được ngủ đủ ở nhà.

Tuy nhiên, những người ngủ ngắn vẫn thể hiện tốt hơn đôi chút so với nhóm thức trắng hoàn toàn. Cứ mỗi 10 phút SWS bổ sung, tỷ lệ lỗi giảm khoảng 4% ở cả hai bài kiểm tra. Dù con số nhỏ này có thể mang ý nghĩa trong những tình huống đòi hỏi sự tỉnh táo và minh mẫn cao độ, nhưng các thành viên nhóm ngủ ngắn vẫn không thể đạt được kết quả tương đương với nhóm được ngủ đầy đủ.

Fenn kết luận: Mặc dù những giấc ngủ ngắn không cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc xoa dịu tác động của thiếu ngủ, nhưng chúng tôi phát hiện rằng lượng SWS mà người tham gia có được trong các giấc ngủ ngắn có liên quan đến việc giảm nhẹ các suy giảm nhận thức do thiếu ngủ gây ra.