Tại sao tránh ngụy biện logic lại là siêu năng lực hàng ngày?

Mười kiểu ngụy biện logic gây rối rắm, đánh lạc hướng, và hiệu quả nhất.

Ngụy biện logic và cuộc sống hàng ngày

Bẫy ngụy biện logic có ở khắp mọi nơi, và chúng ta thường xuyên mắc phải. Chúng khiến chúng ta rơi vào tranh luận – hoặc đúng hơn là cãi vã – và làm đầu óc như muốn nổ tung. Đôi khi, chúng khiến chúng ta chệch hướng khi cố gắng giải quyết các vấn đề quan trọng, hoặc thậm chí chỉ đơn giản là phân xử những chuyện lặt vặt hàng ngày.

Dẫu vậy, bị đánh lạc hướng bởi một ngụy biện logic cũng giống như bị mắc kẹt trong dây leo đầy gai nhọn, càng vùng vẫy càng khó thoát. Vậy nếu có thể phá vỡ những ràng buộc đó, hoặc tốt hơn nữa, học cách tránh chúng ngay từ đầu, thì chẳng khác nào sở hữu một siêu năng lực.

Có một biểu đồ từ tổ chức phi lợi nhuận School of Thought đang lan truyền trực tuyến, tóm tắt những kiểu ngụy biện logic nguy hiểm nhất. (Bạn có thể mua biểu đồ này dưới dạng poster treo tường từ cửa hàng của họ.) Đây là cách tuyệt vời để phát triển siêu năng lực tranh luận của bạn. Chúng tôi muốn chia sẻ 10 kiểu ngụy biện yêu thích nhất của mình.

Ngụy biện thành phần/ chia tách

Đây là ngụy biện kép, vốn được Aristotle chỉ ra. The Logical Place mô tả như sau: Ngụy biện thành phần xảy ra khi suy diễn rằng toàn thể đúng chỉ vì một phần đúng. Ngược lại, ngụy biện chia tách xuất hiện khi suy diễn rằng toàn thể đúng thì từng phần cũng phải đúng.

Ví dụ về ngụy biện thành phần:

• A là giáo viên.

• A có ria mép.

• Tất cả giáo viên đều có ria mép

Với phiên bản chia tách: nếu A không có ria, vậy tất cả giáo viên đều không có ria.

Ngụy biện tu quoque (bạn cũng vậy)

Bạn biết kiểu này: Ồ, thế à? Nhưng bạn cũng vậy thôi. Theo Logically Fallacious, ngụy biện này được định nghĩa là: Chỉ ra rằng lập luận của người khác có sai sót bằng cách cho rằng họ không hành động nhất quán với quan điểm mà họ nêu ra. Phụ huynh bạn đã từng nói gì về việc hai cái sai không làm nên một cái đúng nhỉ?

Ngụy biện tay súng bắn tỉa Texas

Lập luận của bạn có vẻ như dựa trên bằng chứng, nhưng, theo Your Logical Fallacy, Bạn đã chọn lọc các dữ liệu phù hợp để minh chứng cho lập luận của mình, hoặc tìm ra mẫu dữ liệu phù hợp với giả định. Cố gắng khá đấy, nhưng không qua mắt được đâu.

Ngụy biện mơ hồ

Theo Your Logical Fallacy, Bạn đã sử dụng ngôn ngữ hai nghĩa hoặc mơ hồ để đánh lừa hoặc làm sai lệch sự thật. Một ví dụ nổi bật là lời phủ nhận của Bill Clinton về quan hệ với Monica Lewinsky. Dù ông không nói dối rõ ràng, cách ông nói vẫn gây tranh cãi với những ai để ý kỹ. Bài học rút ra: Hãy lắng nghe thật cẩn thận lời của các chính trị gia và người bán hàng.

Ngụy biện không tin nổi

Theo Truly Fallacious, ngụy biện này bao gồm Cho rằng điều gì đó không đúng chỉ vì bạn thấy khó hiểu. Đây là lý do tồn tại của những người phủ nhận biến đổi khí hậu và các nhà trái đất phẳng.

Ngụy biện di truyền

Ngụy biện này xảy ra khi bạn bác bỏ hoặc chấp nhận giá trị của một lập luận chỉ dựa trên nguồn gốc của nó. Như người ta thường nói: Ngay cả đồng hồ hỏng cũng đúng hai lần mỗi ngày. Hãy đánh giá trên cơ sở lập luận, không phải người nói.

Ngụy biện trung gian

Dù sự trung gian – hay thỏa hiệp – đôi khi là giải pháp tốt, nó không có nghĩa rằng nó tiết lộ một sự thật mới. Trên thực tế, đó chỉ là một cách để cả hai bên đều chịu nhún nhường một chút để tiếp tục. Đừng để bị đánh lừa từ bỏ lập trường đúng của bạn.

Ngụy biện dựa trên giai thoại

Câu chuyện của tôi là bằng chứng! Trên thực tế, điều này chỉ dựa trên trải nghiệm cá nhân hạn hẹp của bạn, trong khi bạn có thể tiếp cận bằng chứng tốt hơn. Hãy nhớ rằng: một ví dụ đơn lẻ không đại diện cho toàn bộ sự thật.

Ngụy biện nguyên nhân giả

Your Logical Fallacy giải thích: Bạn giả định rằng mối quan hệ thực tế hoặc nhận thức giữa các sự vật nghĩa là một trong số đó gây ra cái kia. Đây chính là ngụy biện tương quan không phải nhân quả mà rất dễ mắc phải.

Ngụy biện ngụy biện

Chỉ vì một lập luận phụ thuộc vào ngụy biện, không có nghĩa là nó sai. Như Fallacy Files cảnh báo: Khái niệm ngụy biện logic cũng có thể bị hiểu sai, lạm dụng, và thậm chí trở thành nguồn ngụy biện. Hãy giữ tâm trí rộng mở và lắng nghe kỹ. Bạn muốn tìm kiếm sự thật, hay chỉ bị cuốn vào những mánh khóe?