Gián đang tiến hóa để trở nên bất khả chiến bại

Gián đang trốn trong nhà bạn, mang theo mầm bệnh và giờ gần như không thể tiêu diệt.

Mở đầu

Người ta nói rằng sau một cuộc tận thế hạt nhân, gián sẽ là một trong số ít động vật trên Trái Đất có khả năng chịu được bức xạ mạnh mẽ của tương lai đen tối và vẫn sống sót. Những người sợ côn trùng có thể cảm thấy may mắn vì họ có lẽ sẽ không phải chứng kiến một thế giới mới do gián thống trị, nhưng ngay trong thế giới hiện tại, họ cũng không có nhiều điều để cảm thấy may mắn. Gián đang tiến hóa để kháng lại ngay cả những loại thuốc diệt côn trùng được thiết kế riêng để tiêu diệt chúng.

Gián Đức, hay Blatella germanica, là điển hình của loài gián. Chúng xuất hiện trong nhà hàng, khách sạn, nhà vệ sinh và mang theo các vi khuẩn có hại trên cơ thể, như E. coli và Salmonella. Nghiên cứu mới cho thấy chúng đang tiến hóa để kháng lại những loại thuốc diệt côn trùng tốt nhất của chúng ta.

Những người có kinh nghiệm diệt gián đã biết từ lâu rằng gián có thể kháng một loại thuốc diệt côn trùng nào đó. Đó là lý do tại sao họ thường sử dụng hỗn hợp các loại thuốc diệt côn trùng khác nhau với hy vọng rằng, ngay cả khi một quần thể gián có khả năng kháng một loại thuốc, chúng sẽ không kháng được tất cả. Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố trên Scientific Reports vào ngày 5 tháng 6 đã phát hiện rằng gián Đức đang phát triển khả năng kháng chéo, ngay cả với các loại hỗn hợp hóa chất như vậy.

Đây là một thách thức chưa từng được nhận thấy trước đây trong việc diệt gián, Michael Scharf, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trong một thông báo của Đại học Purdue. Gián phát triển khả năng kháng nhiều loại thuốc diệt côn trùng cùng lúc sẽ khiến việc kiểm soát chúng gần như không thể thực hiện được chỉ với các hóa chất.

Kháng lại những chất độc chết người nhất

Để đạt được kết quả này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành một loạt thí nghiệm tại các căn hộ ở Illinois và Indiana. Sử dụng các bẫy keo, các nhà nghiên cứu đã ước tính số lượng gián địa phương, vừa để xác định hiệu quả của thuốc diệt côn trùng và lượng thuốc cần áp dụng.

Mỗi tháng trong vòng 6 tháng, các chuyên gia diệt côn trùng làm việc cùng với các nhà nghiên cứu áp dụng hoặc là một loại thuốc diệt côn trùng duy nhất, hoặc hỗn hợp hai loại thuốc khác nhau, hoặc một chu kỳ luân phiên các loại thuốc diệt côn trùng khác nhau mỗi tháng.

Cả trước và sau khi điều trị, các nhà nghiên cứu sử dụng lọ thức ăn trẻ em có dầu mỡ, mồi bằng bánh mì ngâm bia để bẫy gián nhằm thực hiện các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Thông qua các thử nghiệm này, các nhà nghiên cứu đã xác định được loại thuốc nào trong 14 loại khác nhau mà gián có khả năng kháng ít nhất. Ba loại thuốc hiệu quả nhất đối với gián là abamectin, axit boric, và thiamethoxam, và ba loại này đã được sử dụng cho quá trình điều trị.

Trong gần như tất cả các trường hợp, số lượng gián vẫn duy trì ổn định hoặc thậm chí tăng lên trong suốt thời gian nghiên cứu. Ngoại lệ duy nhất là khi abamectin được sử dụng liên tục trong suốt 6 tháng nghiên cứu trên một quần thể gián ở Indiana – quần thể gián ở đây tình cờ có rất ít khả năng kháng lại loại thuốc diệt côn trùng này. Khi cùng cách điều trị được áp dụng tại địa điểm Illinois, số lượng gián thực tế đã tăng lên.

Cách gián tiến hóa nhanh chóng và cách đối phó với điều này

Gián sinh sản rất nhanh chóng và một con gián cái có thể đẻ gần 400 trứng trong suốt cuộc đời của mình. Hệ quả của việc sinh sản nhanh chóng này là gián phát triển khả năng kháng thuốc diệt côn trùng rất nhanh. Nếu chỉ một tỷ lệ nhỏ của một quần thể gián có khả năng kháng lại một loại thuốc diệt côn trùng nhất định, khả năng kháng này sẽ lan rộng trong thế hệ tiếp theo. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng gián không chỉ trở nên kháng với các loại thuốc diệt côn trùng mà chúng đã từng tiếp xúc. Chúng đang phát triển khả năng kháng chéo, nghĩa là ngay cả khi một quần thể gián được xử lý với thuốc diệt côn trùng A trong 6 tháng, những con gián còn sống sót cũng sẽ kháng lại thuốc diệt côn trùng B, ngay cả khi chúng chưa từng tiếp xúc với thuốc đó trước đây.

Chúng tôi đã chứng kiến khả năng kháng tăng lên bốn đến sáu lần chỉ trong một thế hệ, Scharf nói. Chúng tôi không ngờ rằng điều gì đó như vậy có thể xảy ra nhanh chóng đến thế.

Điều Này Có Ý Nghĩa Gì Đối Với Việc Kiểm Soát Côn Trùng?

Đầu tiên, có vẻ như việc kiểm tra quần thể gián trước khi xử lý chúng bằng một loại thuốc diệt côn trùng là cách tiếp cận tốt nhất. Lần duy nhất số lượng gián giảm trong nghiên cứu này là ở quần thể Indiana, nơi tình cờ có điểm yếu với abamectin. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu khuyến cáo rằng nên tuân thủ các phương pháp quản lý côn trùng tổng hợp. Sử dụng một mình các loại thuốc diệt côn trùng có thể không mang lại hiệu quả. Thay vào đó, cách tốt nhất là kết hợp nhiều chiến lược khác nhau, như giữ cho căn hộ sạch sẽ, bịt kín các không gian nhỏ nơi gián thích làm tổ hoặc nhắm vào những không gian đó bằng các biện pháp kiểm soát côn trùng, và sử dụng kết hợp các loại thuốc diệt côn trùng và bẫy.