Liệu liệu pháp tâm lý với LSD có nên trở thành xu hướng chính?

Một nghiên cứu mới trên tạp chí Nature báo cáo rằng LSD giúp giảm nhận thức sợ hãi, tăng cường sự đồng cảm cảm xúc và khả năng hòa đồng. Liệu đã đến lúc phổ biến điều trị trip?

Sự trỗi dậy của nghiên cứu về chất gây ảo giác

Nghiên cứu về chất gây ảo giác đang hồi sinh sau 50 năm gián đoạn. Gần đây, sự thừa nhận rằng cuộc chiến chống ma túy của Nixon thực chất là một nỗ lực nhằm kiểm soát các nhóm thiểu số và những người cấp tiến – trong đó chất gây ảo giác cũng bị cuốn vào – khiến rất ít nhà nghiên cứu dám thực hiện các nghiên cứu có kiểm soát, bất chấp thực tế rằng việc sử dụng trong giải trí và nghi lễ vẫn không suy giảm.

Một nghiên cứu mới trên tạp chí Nature đã đi sâu vào khả năng trị liệu của LSD như một công cụ điều chỉnh cảm xúc. Bốn mươi người tham gia, trong đó 29 người chưa từng trải nghiệm LSD, được cho dùng liều 100 μg hoặc 200 μg (được coi tương đương với liều sử dụng giải trí) hoặc dùng giả dược. Sau đó, họ chờ đợi bảy giờ.

Những tác động lên nhận thức và đồng cảm cảm xúc

Người tham gia sau đó thực hiện các bài kiểm tra tâm lý khác nhau, bao gồm các bài kiểm tra nhận diện khuôn mặt và đồng cảm. Mục tiêu là xem LSD ảnh hưởng thế nào đến điểm số nhận thức và đồng cảm cảm xúc. Đáng chú ý, có sự giảm đồng cảm nhận thức nhưng tăng đồng cảm cảm xúc, dẫn đến kết luận rằng LSD có khả năng tăng cường sự đồng cảm và tính xã hội bằng cách giảm khả năng nhận biết cảm xúc tiêu cực.

Cơ chế này có vẻ kỳ lạ – việc giảm khả năng nhận diện biểu cảm khuôn mặt không phải là công cụ có lợi. Thực tế, đây là dấu hiệu của những kẻ rối loạn nhân cách. Tuy nhiên, sự giảm sút này, dù có ý nghĩa thống kê, không quá lớn. Liều LSD càng cao, sự chênh lệch càng rõ. Dù tất cả người tham gia đều nhận diện được sự tức giận và hạnh phúc – hai cảm xúc thiết yếu về mặt tiến hóa – điểm số nhận thức thấp hơn nhưng điểm số cảm xúc cao hơn với nỗi buồn lại đáng chú ý.

Cảm xúc và cấu trúc não bộ

Cảm xúc được tạo ra bởi cấu trúc não paralimbic, một trong những vùng lâu đời nhất về mặt tiến hóa (còn được gọi là phức hợp bò sát). Dù ba vùng chính của não luôn giao tiếp với nhau, thông thường chúng ta cảm nhận cảm xúc trước khi hệ thống kiểm soát tại vỏ não trước trán quyết định liệu kích thích đó có hợp lệ hay không. (Ví dụ, những người mắc OCD có hệ thống kiểm soát bị lỗi.)

Có lập luận rằng, do con người hiện đại thiếu kiến thức về nhiều kỹ năng sinh tồn mà tổ tiên chúng ta từng cần – như chạy trốn động vật hoặc săn bắt hái lượm – nguy hiểm chủ yếu là do chính chúng ta tạo ra. Phản ứng cảm xúc trước sự đơn điệu và thiếu thử thách trong môi trường sống dẫn đến mức cortisol tăng cao, khiến hệ thần kinh luôn trong trạng thái cảnh giác dù không có nguy hiểm thực sự.

Một trong những hệ quả của lối sống này là trầm cảm. Nếu LSD giúp giảm khả năng nhận biết nỗi buồn một cách nhận thức đồng thời tăng cảm xúc quan tâm, điều này có thể khiến chúng ta hòa đồng hơn – ít rào cản và nỗi sợ khi tiếp xúc với người khác – và quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc của họ thay vì thu mình lại.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng:

LSD làm suy giảm khả năng nhận diện cảm xúc tiêu cực, tăng cường sự đồng cảm cảm xúc, đặc biệt trong các tình huống cảm xúc tích cực, và có tác động xã hội rõ ràng cả về mặt chủ quan lẫn hành vi. Những tác động này ở người tham gia khỏe mạnh có khả năng ứng dụng trong liệu pháp tâm lý hỗ trợ LSD ở bệnh nhân và có thể giảm nhận thức về cảm xúc tiêu cực, tạo điều kiện cho liên minh trị liệu.

Tâm lý học và sự can thiệp của LSD

Một thách thức trong nghiên cứu về chất gây ảo giác là thay đổi cách hiểu của chúng ta về tác động của cảm xúc lên nhận thức. Một đặc điểm của thời hiện đại là sự kìm nén cảm xúc, sử dụng thuốc ngay lập tức khi trải qua những cảm giác cơ thể có thể có nguồn gốc từ soma: aspirin cho đau đầu, opioid cho đau lưng, SSRI cho trầm cảm và lo âu. Dù những loại thuốc này chắc chắn mang lại lợi ích cho một số cá nhân, việc kê đơn tự động mà không kèm theo tư vấn tâm lý là một điều đáng tiếc.

Đây chính là nơi các chất gây ảo giác có tiềm năng can thiệp. Nghiên cứu về LSD, MDMA và chất gây ảo giác trong chăm sóc giảm nhẹ và chăm sóc cuối đời đã cho thấy thành công lớn. Dù kết quả có thể đo lường được về mặt định lượng, tác động thực sự là định tính đối với những người đối diện với cái chết. Với những cảm xúc liên quan đến số phận như vậy, bất kỳ chất nào có thể giúp điều chỉnh phản ứng đều nên được cân nhắc.

Tương lai của LSD trong điều trị

Giống như nhiều chất khác, LSD được phát hiện một cách tình cờ. Lịch sử của nó không phải lúc nào cũng dễ chịu, nhưng với những cáo buộc sai lệch về nguy hiểm từ thời Nixon, nhận thức của công chúng không mấy tích cực. Chúng ta đang ở một thời điểm xã hội đặc biệt bất ổn; căng thẳng gia tăng hàng ngày. Đưa LSD và các chất gây ảo giác khác từ bên lề vào trung tâm có thể là một nguồn giải tỏa căng thẳng. Trong thời điểm mà sự đồng cảm và kỹ năng xã hội mạnh mẽ hơn được yêu cầu cho sự tiến bộ văn hóa, điều trị trip có thể là giải pháp mà bác sĩ khuyên dùng.