Những người chăm chỉ truyền cảm hứng hơn những thiên tài

Nổi tiếng với câu chuyện thử nghiệm hơn một nghìn lần để thành công tạo ra bóng đèn, Edison là biểu tượng cho sự nỗ lực không ngừng.

Thiên tài hay sự chăm chỉ?

Albert Einstein thường được xem là hình mẫu truyền cảm hứng tối thượng trong khoa học: một thiên tài vượt trội với trí thông minh thiên bẩm.

Những câu chuyện truyền cảm hứng và các meme về việc Einstein từng có thành tích học tập không mấy nổi bật chỉ càng làm nổi bật sự thông minh tự nhiên và khả năng vượt qua khó khăn của ông.

Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố trên Tâm Lý Học Cơ Bản Và Ứng Dụng chỉ ra rằng chính sự chăm chỉ – chứ không phải tài năng thiên bẩm – mới thực sự truyền cảm hứng cho mọi người tham gia vào STEM.

Nghiên cứu đầu tiên: Einstein và Edison

Nghiên cứu đầu tiên tập trung vào hai nhà khoa học cụ thể: Einstein, người thường được xem là thiên tài với thành công dựa trên tài năng, và Edison, người được biết đến với thành công nhờ sự chăm chỉ.

Danfei Hu từ Đại học Penn State cùng các cộng sự đã cung cấp cho 176 người tham gia một câu chuyện về Einstein hoặc Edison, cả hai đều bao gồm chi tiết về những khó khăn và thách thức mà các nhà khoa học này gặp phải trong sự nghiệp (thực tế, các câu chuyện được viết giống hệt nhau).

Sau đó, người tham gia hoàn thành một bảng khảo sát để đo lường quan điểm của họ về tài năng và trí tuệ, với các câu hỏi như Chỉ những thiên tài mới có thể trở thành nhà khoa học giỏi, Một số người đơn giản là không phù hợp với khoa học và Bạn có một lượng trí tuệ nhất định và không thể làm nhiều để thay đổi nó.

Cuối cùng, họ thực hiện một bài toán được thiết kế để kiểm tra cách tiếp cận giải quyết vấn đề.

Những người tham gia đọc về Edison ít có xu hướng coi tài năng đặc biệt là cần thiết cho thành công của một nhà khoa học hơn và có niềm tin rằng trí thông minh có thể thay đổi. Nhóm này cũng đạt kết quả tốt hơn trong bài toán, cho thấy rằng họ đã nhận được động lực từ việc đọc về một nhà khoa học nổi tiếng với đạo đức làm việc.

Nghiên cứu thứ hai: Ảnh hưởng của sự nổi tiếng

Để xem xét tác động của sự nổi tiếng đến động lực và cảm hứng chăm chỉ, nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn 162 người tham gia cho nghiên cứu thứ hai.

Một lần nữa, người tham gia được đọc một trong hai câu chuyện giống nhau về một nhà khoa học gặp khó khăn: một nửa đọc về Einstein, nửa còn lại đọc về Mark Johnson, một nhà khoa học hư cấu mà họ chưa từng nghe đến.

Những người đọc về Mark Johnson ít tin rằng tài năng thiên bẩm là cần thiết để thành công hơn so với những người đọc về Einstein – và họ cũng đạt điểm cao hơn trong bài toán. Điều này cho thấy một nhà khoa học không nổi tiếng thực sự có thể là hình mẫu hiệu quả hơn một nhà khoa học thiên tài nổi tiếng.

Nghiên cứu cuối cùng: Đối chiếu ba hình mẫu

Nghiên cứu cuối cùng so sánh cả ba nhà khoa học: 288 người tham gia được đọc về khó khăn của Edison, Einstein hoặc nhà khoa học không nổi tiếng.

Những người đọc về Einstein tỏ ra ít có động lực hơn so với những người đọc về nhà khoa học không nổi tiếng, trong khi những người đọc về Edison lại có động lực cao hơn. Điều này cho thấy hai hình mẫu này có tác động trái ngược nhau.

Nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc với một nhà khoa học thiên tài khiến mọi người cảm thấy sự xuất sắc là điều kiện tiên quyết để thành công – rằng nó là yếu tố thiết yếu chứ không chỉ là lợi thế bổ sung.

Nhiều người không xem bản thân mình là thiên tài bẩm sinh, nên hiệu suất và động lực của họ trong khoa học bị suy giảm.

Ngược lại, thành công của những người như Edison dường như gần gũi hơn – ví dụ của ông cho thấy rằng thành công khoa học liên quan nhiều đến nỗ lực và sự tự kiểm soát hơn là tài năng, khiến mọi người có xu hướng thử sức hơn.

Ý nghĩa của những hình mẫu

Hình mẫu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích nhiều người hơn tham gia vào STEM cả về mặt giáo dục và nghề nghiệp.

Ví dụ, các nữ cố vấn đã được chứng minh là giúp tăng cảm giác thuộc về của nữ sinh trong các lĩnh vực kỹ thuật.

Hiểu được điều gì làm cho một hình mẫu trở nên hiệu quả có thể giúp quá trình này phát triển đáng kể, cho phép các trường đại học và tổ chức khác xây dựng các chương trình cố vấn thực sự hỗ trợ việc làm cho STEM trở thành một môi trường đa dạng và bình đẳng hơn.