Mùa xuân vắng lặng

Lời cảm ơn

Trong lá thư viết cho tôi vào tháng Một năm 1958, Olga Owens Huckins đã kể về trải nghiệm thật cay đắng của chính cô ấy về một thế giới bé nhỏ không sự sống, mang tôi trở về với điều mà bấy lâu nay tôi luôn trăn trở. Và rồi tôi chợt nhận ra rằng tôi nhất định phải viết quyển sách này.

Suốt những năm qua, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ và động viên từ những người bên cạnh mình, nhiều đến nỗi tôi khó mà kể hết tên họ ra đây chỉ với vài dòng cảm ơn ngắn ngủi này. Họ là những người luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, thành quả nghiên cứu của mình cho tôi, những công trình tiêu biểu cho các cơ quan chính phủ trong nước và nước ngoài, cho các trường đại học, viện nghiên cứu và các chuyên gia.

Tôi muốn gửi đến tất cả họ lời cảm ơn chân thành nhất vì tất cả thời gian và công sức mà họ đã dành cho tôi.

Tôi cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những người đã đọc qua bản thảo và cho tôi những ý kiến đánh giá vô cùng quý báu dựa trên kiến thức chuyên môn đúc kết được của chính bản thân họ. Tôi là người phụ trách chính và chịu trách nhiệm cuối cùng về tính chính xác và hợp lệ của nội dung sách, tuy nhiên tôi sẽ không thể hoàn thành quyển sách này mà không có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên gia: l. g. Bartholomew, Bác sĩ y khoa của Phòng khám Mayo; John J. Biesele, trường Đại học Texas;A. W. A. Brown, trường Đại học Western ontario; Morton S. Biskind, Bác sĩ y khoa tại Westport, Connecticut; C. J. Beijer thuộc Dịch vụ Bảo vệ thực vật tại Hà lan; Clarence Cottam thuộc Tổ chức Đời sống hoang dã rob and Bessie Welder; george Crile Jr. Bác sĩ y khoa tại Phòng khám Cleveland;Frank Egler ở norfolk, Connecticut; Malcolm M. Hargraves, Bác sĩ y khoa tại Phòng khám Mayo; W. C. Hueper, Bác sĩ y khoa của Viện Ung thư Quốc gia; C. J. Kerswill của Ban nghiên cứu Thủy hải sản Canada; olaus Curie của Tổ chức Wilderness Society; A. D. Pickett của Bộ nông nghiệp Canada; Thomas g. Scott của Phòng nghiên cứu lịch sử Tự nhiên Illinois;Charence Tarzwell của Trung tâm Công nghệ vệ sinh Taft; và george J. Wallace thuộc trường Đại học Bang Michigan.

Hầu hết các tác giả viết sách dựa trên những điều có thật đều cần nhiều sự trợ giúp từ người quản lý thư viện. Bản thân tôi cũng thế, cũng phải nhờ đến sự giúp đỡ của rất nhiều người, đặc biệt hơn cả chính là Ida K. Johnston thuộc Văn phòng Bộ nội vụ và Thelma robinson của Thư viện thuộc Viện Y tế Quốc gia.

Người biên tập sách của tôi – Paul Brooks, đã luôn bên cạnh động viên tôi trong nhiều năm qua và là người sẵn sàng gác lại mọi kế hoạch của mình vì tôi. Vì lẽ đó và chính vì niềm tin vào kinh nghiệm xuất bản của anh, tôi biết ơn anh rất nhiều.

Dorothy Algire, Jeanne Davis, và Bette Haney Duff, đã hết lòng giúp đỡ tôi tìm kiếm tài liệu từ thư viện. Người đóng góp không nhỏ vào những lúc khó khăn để góp phần hoàn thành tác phẩm của tôi, đó chính là quản gia của tôi, Ida Sprow.

Cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến với tất cả những người mà phần nhiều trong số họ tuy tôi còn chưa được gặp mặt, nhưng đã đóng góp không ít công sức vào tác phẩm của tôi và làm cho nó xứng đáng với mong đợi của người đọc. Họ là những người đầu tiên nói lên suy nghĩ của mình đối với việc hủy hoại thế giới một cách thật vô tâm và thiếu trách nhiệm, điều mà con người muốn chia sẻ với tất cả giống loài, và họ thậm chí là những chiến sĩ đang phải chiến đấu với hàng ngàn trận đánh nhỏ để cuối cùng có thể mang về sự thông suốt và nhìn nhận đúng đắn về sự thích nghi của chúng ta với thế giới xung quanh.

Rachel Carson.

Lời giới thiệu

Thỉnh thoảng, một cuốn sách xuất hiện và thay đổi dòng chảy lịch sử nhân loại, là phát biểu của Thượng nghị sĩ gruening trong một phiên điều trần ở Thượng viện Mỹ về tác hại môi trường của thuốc diệt sinh vật gây hại (pesticide). Ông đang nói về cuốn sách kinh điển Mùa Xuân vắng lặng (Silent Spring), mà tác giả của nó, bà rachel Carson, đang chờ điều trần trước tiểu ủy ban của Thượng viện. Trước đó, Mùa xuân vắng lặng được đăng nhiều kỳ trên tờ New Yorker trước khi xuất bản thành sách vào tháng Chín năm 1962. Từ đó đến nay, cuốn sách đã bán hơn hai triệu bản.

Cuốn sách ra đời gây ảnh hưởng mạnh mẽ trong xã hội Mỹ, như một hồi chuông cảnh tỉnh về môi trường. Tổng thống John F. Kennedy phải thiết lập một ủy ban riêng điều tra về thuốc diệt sinh vật gây hại. Không Lâu sau đó, vào tháng Sáu năm 1963, Carson xuất hiện trước Thượng viện để điều trần. Bà không chỉ nhấn mạnh những tác hại về môi trường của thuốc diệt sinh vật gây hại như đã vạch ra trong sách, mà còn đề xuất những thay đổi cần thiết về mặt chính sách.

Mùa xuân vắng lặng không chỉ khởi xướng nên phong trào môi trường mạnh mẽ, mà còn là tiền đề cho việc ra đời nhiều bộ luật và cơ quan kiểm soát chặt chẽ sau này. Ngoài lệnh cấm bán thuốc trừ sâu tổng hợp DDT trên toàn nước Mỹ vài năm sau đó, cuốn sách của Carson còn là khởi nguồn của Đạo luật nước và Không khí sạch, Đạo luật Chính sách Môi Trường Quốc gia, dẫn đến sự ra đời của ngày Trái Đất, và đặc biệt là Cơ Quan Bảo vệ Môi trường do Tổng thống nixon thành lập năm 1970.

Cần biết rằng nước Mỹ thời hậu chiến có bối cảnh xã hội và chính trị khác hẳn hiện nay. Vấn đề môi trường lúc ấy không nằm trong bất cứ ưu tiên chính trị nào của những người cầm quyền. Nước Mỹ sau Thế chiến thứ hai trải qua một giai đoạn phát triển kinh tế và thịnh vượng kéo dài.

Tuy vậy, cuộc chiến tranh lạnh căng thẳng làm nước Mỹ gánh chịu một áp lực nặng nề. liên bang Xô viết đã bắt kịp Mỹ về sức mạnh nguyên tử và tạm vượt lên trong cuộc chạy đua vũ trụ. Để bảo vệ vị trí đầu tàu về kinh tế và an ninh quốc phòng, Mỹ đặc biệt ưu ái khoa học – kỹ thuật. Ở nước Mỹ Thời hậu chiến, khoa học là Thượng đế.

Nền công nghiệp hóa chất được hưởng rõ rệt nhất những thành quả kỹ thuật thời hậu chiến, cũng như nhận được thiện cảm của xã hội. Các nhà hóa học xuất hiện trước đám đông như những vị thánh trong áo choàng trắng, mẫn cán làm việc đem lại lợi ích cho cộng đồng. Công nghiệp hóa chất được xem là tác nhân trực tiếp của phát triển kinh tế và thịnh vượng quốc gia.

Là sản phẩm tiêu biểu của nền công nghiệp hóa chất, thuốc trừ sâu tổng hợp DDT giúp quét sạch côn trùng gây hại trong nông nghiệp và các loại bệnh dịch từ côn trùng, như bom nguyên tử Mỹ quét sạch kẻ thù của nước Mỹ, làm cân bằng cán cân quyền lực giữa con người và thiên nhiên.

Tuy nhiên, rachel Carson đã chỉ ra những thiệt hại nghiêm trọng về môi trường sống do DDT gây ra. Không chỉ từ Mùa xuân vắng lặng, mà từ năm 1945 Carson đã cảnh báo độc giả trên Reader_s Digest khi trứng ra nhiều chứng cứ về ô nhiễm môi trường gây ra bởi DDT, chất hóa học tổng hợp mới. Năm 1957, Carson tin rằng những hóa chất này thực sự có thể gây tổn thương cho toàn bộ hệ sinh thái. Khoa học – kỹ thuật đã đi trên một quỹ đạo nhanh hơn trách nhiệm luân lý của con người. Mùa xuân vắng lặng là sản phẩm từ khắc khoải và bất an của Carson. Cuốn sách đã bày tỏ sự quan ngại to lớn khi chính phủ Mỹ cho phép việc sử dụng tràn lan những hóa chất độc hại trước khi hiểu rõ hệ quả lâu dài của chúng đối với môi trường và sự sống.

Những năm 1930, loài kiến lửa xuất xứ từ Argentina du nhập vào miền nam nước Mỹ qua các tàu chở hàng. Kiến lửa thợ thỉnh thoảng tấn công hạt giống bắp và các cây trồng khác, cũng như các tổ kiến ảnh hưởng đến máy móc nông trại. Tuy chưa đạt đến tầm cỡ phá hoại như các sinh vật gây hại khác như bọ cánh cứng hay bướm đêm Bắc Mỹ, nhưng cũng vừa đủ để Bộ nông nghiệp Mỹ vào cuộc, với sự hỗ trợ nhiệt tình của các công ty hóa chất. Năm 1958, hàng triệu mẫu được xịt trải thảm với thuốc trừ sâu dieldrin và heptachlor. Theo Carson trong Mùa xuân vắng lặng, sinh vật tự nhiên và vật nuôi tiếp xúc trực tiếp với chất độc hoặc gián tiếp qua nguồn nước nhiễm độc đều bắt đầu có triệu chứng rối loạn thần kinh dẫn đến tử vong. Dân số các loài chim cũng giảm rõ rệt. ảnh hưởng đến con người chưa bao giờ được điều tra, và sự thiệt hại của thế giới côn trùng – những loài cần thiết cho sự vận hành lành mạnh của toàn hệ sinh thái – hầu như cũng không được ghi nhận. Tóm lại, mức độ thiệt hại về môi trường sau vụ này là đáng sợ.

Ngoài việc phân tích những câu chuyện thực tế như trên, Mùa xuân vắng lặng được viết dễ hiểu và dễ tiếp cận. Sách mô tả các loại thuốc trừ sâu phosphorus hữu cơ và clo hữu cơ đã làm thay đổi chu kỳ tế bào của cây cối, động vật, và ngay cả con người như thế nào. Tác giả cũng khéo léo so sánh hóa chất độc hại với chất thải phóng xạ, một chủ đề khá cấp thiết với đại chúng lúc bấy giờ. Tác hại của cả hai với sự sống, theo Carson, là không khác nhau nhiều đặc biệt về khía cạnh gây biến đổi gen.

Carson lý luận rằng cơ thể con người không là bất khả xâm phạm, do đó có thể bị thấm nhiễm những hóa chất độc hại từ môi trường. Mức độ hấp thụ chất độc là không thể kiểm soát, và các nhà khoa học không thể dự đoán chính xác những ảnh hưởng lâu dài của quá trình tích tụ hóa chất trong tế bào, hoặc tác hại của hỗn hợp hóa chất này lên sức khỏe con người. Bà phản bác lập thuyết của phe công nghiệp hóa chất rằng cơ thể con người luôn có một ngưỡng cho những chất độc này, và cơ thể người luôn tồn tại khả năng thích ứng để vô hiệu hóa các độc chất hóa học. Phần Nội dung gây tranh cãi nhất của sách đưa ra bằng chứng rằng một số bệnh ung thư khởi nguồn từ việc cơ thể người tiếp xúc với chất diệt sinh vật gây hại.

Carson tin rằng sức khỏe cơ thể người sẽ phóng chiếu sức khỏe của môi trường chung quanh. Quan niệm này đã và đang thay đổi cách đối xử của con người đối với tự nhiên, với khoa học, và với những kỹ thuật đã gây ra sự nhiễm độc. Mặc dù cộng đồng khoa học không ghi nhận khía cạnh này ngay tức thời, thì ý tưởng của Carson về sinh thái học của cơ thể con người tiếp tục được xem là đóng góp to lớn và lâu bền nhất.

Rachel Carson luôn khẳng định rằng cuốn sách không hướng đến loại trừ tất cả chất diệt sinh vật gây hại, mà chỉ để chấn chỉnh việc sử dụng tràn lan, thiếu cân nhắc loại chất hóa học này của chính phủ Mỹ. Tuy vậy, cuốn sách Mùa xuân vắng lặng và phong trào môi trường mà nó khởi xướng đã đụng chạm mạnh đến quyền lợi của nhiều người. Kết quả là Carson phải đối mặt với phản biện và chỉ trích cá nhân nặng nề từ phê công nghiệp hóa chất. Tình hình còn tệ hơn khi bà còn phải đối mặt với căn bệnh ung thư vú cùng thời gian đó. rachel Carson qua đời năm 1964, chưa đến hai năm sau khi cuốn sách được xuất bản.

Mùa xuân vắng lặng đánh dấu một thời khắc quan trọng trong lịch sử Mỹ về vấn đề môi trường, cũng như tác phẩm Túp lều của bác Tom cua Harriet Beecher Stowe đối với vấn nạn nô lệ. Những dẫn chứng và lập luận trong sách là bài học trường tồn cho lịch sử. Trường hợp Mùa xuân vắng lặng và rachel Carson không hẳn chỉ là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về môi trường, mà còn là một phong trào dân sự hiệu quả. Ở đó, hệ thống vận hành chặt chẽ của chủ nghĩa tư bản giữa chính phủ và ngành công nghiệp đã bị chấn động và lung lay. Theo nghĩa đó, Mùa xuân vắng lặng vẫn còn nguyên giá trị xã hội của hơn năm mươi năm trước, khi tiếp tục làm kim chỉ nam liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường và bảo tồn tự nhiên, đặc biệt đối với những quốc gia đang phát triển loay hoay với chính sách về môi trường.

Dù đã hết sức thận trọng nhưng do nội dung cuốn sách đề cập đến nhiều vấn đề chuyên môn nên sẽ khó tránh những sai sót. Chúng tôi mong nhận được sự góp ý của độc giả để cuốn sách ngày càng hoàn thiện hơn.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 01 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 02 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 03 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 04 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 05 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 06 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 07 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 09 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 10 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 11 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 12 tại đây.

Đọc Mùa xuân vắng lặng, chương 13 tại đây.